Malumotlar

GʻANIYEV Nabi (1904 – Toshkent – 1953.29.10) — kinorej., oʻzbek kinosining asoschilaridan. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1944). Moskvadagi Oliy davlat badiiy-texnik ustaxonasining rabfakida oʻqigan (1921—25). 1925-y. Toshkentda kinostu-diya ishga tushirilgach, Gʻ. Toshkentga qaytadi va umrining oxirigacha shu kinostudiyada ishlaydi. Atrofiga iqtidorli yoshlarni toʻplab, ularga kino haqida koʻproq maʼlumot berish maqsadida «Kinoaktyor» va «Kinosse-nariy» kitoblarini … Читать далее

Gʻ — oʻzbek kirill alifbosining oʻttiz toʻrtinchi harfi. Chuqur til orqa, shovqinli, sirgʻaluvchi, jarangsiz undosh tovushni ifodalaydi. Qoʻllanishiga koʻra uncha faol emas, lekin har qanday undosh va unli bilan yonma-yon keladi. Soʻzning boshi (gʻalaba, gʻarb, gʻuncha), oʻrtasi (ogʻiz, tugʻma, toʻgʻri) va oxirida (dimogʻ, yorugʻ, ulugʻ) qoʻllanishi mumkin. Baʼzan oxiri gʻ bilan tugagan soʻzlarga g bilan … Читать далее

AKSEPTOR (lot. acceptor — qabul qiluvchi) — yarimoʻtkazgichlar valent zonasidagi elektronlarni «tutib oluvchi» kirishma atom; u valent zonada hosil boʻluvchi va elektr oʻtkazuvchanlikda ishtirok etuvchi kovakka ekvivalentdir. Ge va Si kristallidagi V, Al, Ga atomlari — A. ga misol boʻla oladi (q. Yarimoʻtkazgichlar).

VALYUTA REZERVLARI — markaziy bank va moliya organlari yoki xalqaro valyuta-kredit tashkilotlari ixtiyoridagi chet el valyutalarining rasmiy zahiralari. Aksariyat hollarda xalqaro toʻlovlar, kutilmagan hodisalar, daromad topish va valyuta bozorinp tartibga solish maqsadlarida tashkil etiladi. Chet el valyutalari bilan bir qatorda oltin, xalqaro toʻlov vositalari (yevro, SDR), mamlakatning Xalqaro valyuta fondidati rezerv zaxiralari Valyuta rezervlari boʻlishi … Читать далее

BIOMETEOROLOGIYA — ekologiyaning boʻlimi; atmosfera muxitining geofizik va kimyoviy omillari bilan tirik organizmlar oʻrtasidagi bevosita va bavosita aloqalarni hamda iqlim va obhavo b-n tirik organizmlar oʻrtasidagi oʻzaro taʼsirni oʻrganadi. Oʻsimliklar B. si, hayvonlar B. si va odam B. siga boʻlinadi. Oʻsimliklar Biometeorologiyasi atrof muhit barcha komponentlarining ham tabiiy sharoitlarini, ham odamning oʻsimliklar olamiga koʻrsatadigan turli … Читать далее

AKUSTIK LINZA — tovush toʻlqinlarini fokuslovchi (toʻplovchi) qurilma. Akustik linza xossalari linza materialiga, uning atrofidagi muhitga va linzaning toʻlqinlarni sindiruvchi sirti shakliga bogʻliq boʻladi.

VALPARAISO (isp. —jannat vodiy-si) — Chili markazidagi shahar. Akonkagua viloyati maʼmuriy markazi. Aholisi 290 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Mamlakatning Tinch okean sohilidagi eng katta porti (import mollarining yarmidan koʻprogʻi, eksport tovarlarining ancha qismi Valparaiso orqali oʻtadi). Transkontinental (Buenos-Ayres — Santyago — V.) t. y. ning soʻnggi punkti, avtomobil yoʻllari tuguni. Mamlakatning muhim sanoat … Читать далее

BIOLOGIK DRENAJ, tabiiy drenaj — ortiqcha yer osti suvlariii tabiiy oʻsimlik qoplami—daraxtzorlar, oʻrmon mintaqalari, ekinlar yordamida chiqarib tashlash. Biologik drenaj tuproqsharoitini yaxshilashga, zaxini krchirishga xizmat qiladi, yer osti suvlari sathini pasaytiradi (q. Transpiratsiya). Barglari orqali koʻp suv bugʻlatish qobiliyatiga ega boʻlgan tol, terak, qayragʻoch kabi daraxtlar va beda singari q. x. ekinlari Biologik drenaj vazifasini … Читать далее

VALIXOʻJAYEV Botir (1932. 1. 4, Samarqand) — adabiyotshunos. Oʻzbekistan FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1982), prof. (1971). Samarqand davlat un-tining filol. f-tini bitirgan (1953), shu untda oʻqituvchi (1956-63), f-tdekanining oʻrinbosari (1964-69), dekan (1971-73, 1986-88), tojik tili va adabiyoti kafedrasi (1974 — 85), oʻzbek adabiyoti tarixi kafedrasi (1985-y. dan) mudiri, prorektor (1990-y. dan). … Читать далее