MOʻGʻULTOGʻ — Qurama tizmasining jan.-gʻarbidagi togʻ. Oʻzbekiston va Tojikiston chegarasida joylashgan. Jan.-gʻarbdan shim.-sharqqa yoʻnalgan. Qurama tizmasining gʻarbiy tarmoqlari boʻlmish Oltintopgan va Qoramozor tizmalaridan Mirzarabot beli bilan ajralgan. Jan.-gʻarbiy etaklari Sirdaryo vodiysiga tutashadi. Uz. 85 km chamasida. Eng baland joyi 1624 m (Moʻzbek togʻi), jan.-gʻarbda Katta Supa togʻi (bal. 1277 m gacha) mavjud. Togʻ kuchli parchalangan, … Читать далее
MOYBALIQLAR (Chalcalburnus) karpsimonlar oilasiga mansub balik,lar turi. Uz. 40 sm gacha, vazni 800 g gacha. Tanasining qorin va anal suzgichlari oraligʻidagi terisi tangachalar b-n toʻliq qoplanmagan. Oʻrta Osiyo va Yevropa daryolari, Tigr va Yefrat daryolari havzalarida bir necha turi uchraydi. Orol dengizi, Sirdaryo va Amudaryoning quyi oqimi va Zarafshon darasida orol moybaligʻi kenja turi; Kaspiy, … Читать далее
PEROVSKIY Vasiliy Alekseyevich (1795.19(20) .2, Pochep sh., xrz. Bryansk viloyati – 1857.8(20).12, Alupka] — rus harbiy arbobi, general-adyutant (1833), kavaleriya generali (1843), graf-(1855-y. dan). 1812-y. gi Fransiyarossiya urushi va rus-turk urushi (1828—29)da qatnashgan. Imperator Nikolay 1 ga yaqin boʻlgan. 1832 — 42 va 1851—57 y. larda Orenburg guberniyasi harbiy gubernatori va Alohida Orenburg korpusi komandiri. … Читать далее
MAHAMETOV Mahkam (1935.20.5, hoz. Jan. Qozogʻiston viloyati Sayram tumani) — rej., Oʻzbekiston sanʼat arbobi (1999). Toshkent teatr va rassomlik sanʼati in-tini tugatgan (1957). 1957— 78 y. lar yordamchi rej., rej., bosh rej., 1978—82 y. lar Sirdaryo teatrida, 1982— 85 y. lar Yosh tomoshabinlar teatrida, 1985—98 y. lar Oʻzbekiston teleradiokompaniyasida bosh rej., 1998—2000-y. lar va 2000-y. … Читать далее
MAMADIYOROVA Barchinoy (1950.15.1, Zomin tumani) — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi (1999). Toshkent ped. in-tining filol. f-tini tugatgan (1973). 1973-75 y. larda Jizzax viloyatining Zomin tumanidagi 66maktabda, 1975-y. dan Sirdaryo viloyatining Shirin sh. dagi 4maktabda rus tili va adabiyoti oʻqituvchisi. Mamadiyorova oʻquvchilar oʻrtasida tarbiyaviy ishlar olib borishda yuksak natijalarga erishgan. Uning sinfdan, maktabdan tashkari tarbiyaviy ishlar … Читать далее
MOʻGʻULLAR ISTILOSI — Chingizxon boshchiligidagi moʻgʻullarning Osiyo va Sharqiy Yevropaga qilgan bosqinchilik yurishlari (13-a.). Moʻgʻul noʻyonlari harbiy tashkilot tuzib, koʻp xalqlarni bosqinchilik urushiga tortdilar. Ular qoʻshinining asosiy kuchi — koʻchmanchilardan iborat koʻp sonli va juda harakatchan otliq askarlar edi. Ular bosq-inchilik urushlarida bosib olgan mamlakatlarining harbiy kuchi va texnika yutuqlaridan ham foydalanganlar. Qoʻshin birlashgan qoʻmondonlikka … Читать далее
MUHAMMAD RAHIM I (toʻliq ismi Muhammad Rahimxon ibn Avaz inoq ibn Muhammad Amin inoq) (1775—1825) — Xiva xoni (1806—1825). Akasi Eltuzarxon vafotidan keyin taxtga oʻtirgan (1806). Muhammad Rahim I I Xiva xonliginn birlashtirishda ijobiy natijalarga erishgan; bir qancha siyosiy, iqtisodiy, maʼmuriy islohotlar oʻtkazgan. Xon saroyi qoshida doimiy faoliyat koʻrsatuvchi Kengash (Devon) taʼsis etilgan. M. P. … Читать далее
MIRZACHOʻL QATLAMLAR KOMPLEKSI, mamontli kompleks — yuqori toʻrtlamchi jinslar kompleksiga mansub yotqiziqlar maj-mui. Toshkent (oʻrta toʻrtlamchi) va Sirdaryo (hoz.) komplekslari oraligʻida joylashgan. Bundan 90 ming yilcha avval hosil boʻlgan. Quyi qismi soz tuproq (20%) dan iborat. Mirzachoʻl qatlamlar kompleksida oʻsha davrga xos hayvon qoldiqlari uchraydi. Qatlamning qalinligi 10 — 100 m. Пост Навигацияси
MUNCHOQTEPA YODGORLIKLARI — qad. arxeologik yodgorliklar majmuasi. Namangan viloyati, Pop sh. dan 2 km jan. da, Sirdaryo boʻyida joylashgan. Munchoqtepa, Balandtepa, Temirqasmoqtepalardan iborat. Arxeologik qazishmalarga koʻra, Balandtepa (1—8-a), Temirqasmoqtepa shahar xarobalari, Munchoqtepa esa shahar qabristoni (1—8-a.) hisoblanadi. Munchoqtepa yodgorliklari guruhida 1988-y. jahonshumul ahamiyatga molik arxeologik kashfiyot qilindi. Munchoqtepa I yodgorligida yakka tartibdagi qabrlar, Munchoqtepa II … Читать далее
MUHAMMAD TEMUR SULTON (? – 1521, Samarqand) — shayboniylarpan. Shayboniyxonnnj oʻgʻli. Shayboniylar Movarounnahrni egallaganlarida Muhammad Temur Sultonga poytaxt Samarqand va uning viloyati berilgan (1501), uning oʻgʻli Poʻlod sultonga Xorazm tekkan. Balx (15O5)ni egallagan. 1505—07 y. larda M. T. s. Ubaydulla sulton bilan birga te-muriylardan Faridun Husayn mirzo va uning ukasi Ibn Husayn mirzoni Raboti Dudar … Читать далее