MIKORIZA (yun. mykes va rhiza — ildiz) , zamburugʻildiz — zamburugʻ mitseliysining yuksak oʻsimliklar ildizi bilan oʻzaro simbiozi (birgaliqda yashashi). Ektotrof (tashqi) va endotrof (ichki) Mikoriza bor. Ektotrof Mikorizada zamburugʻ yosh ildizlarning ustki toʻqimasi uchlariga oʻralib, poʻstloqning tashqi qatlamlaridagi hujayra oralariga kiradi. Endotrof Mikorizada mitseliy hujayralar ichiga kiradi. Ektotrof Mikoriza koʻpchilik daraxtlar (eman, archa, qayin), … Читать далее
MODA (lot. modus — meʼyor, usul, qoida) — 1) turmush yoki madaniyatda muayyan did yoki qiziqishning maʼlum vaqtgacha qaror topishi. Uslubdan farqli oʻlaroq turmush buyumlari va badiiy asarning tashqi shakllarining qisqa muddatli hamda yuzaki oʻzgarishlarini ifodalaydi; 2) tor maʼnoda — kiyim shakli va namunalari oʻzgarishi; 3) vaqtinchalik, tez oʻtib ketadigan shon-shuhrat. Пост Навигацияси
MALDIV (Dhivehi Rajjge) , Maldiv Respublikasi (Dhivehi Rajjeyge Jumhooriyya) — Jan. Osiyoda, Hind oke-anining shim.-gʻarbiy qismidagi Maldiv o. larida joylashgan davlat. Shri Lanka o. ningjan. garbida. Mayd. 298 km2. Aholisi 310,7 ming kishi (2001). Poytaxti — Male sh. Maʼmuriy jihatdan 20 orollar guruhiga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Maldiv — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibida. Amaldagi … Читать далее
PENTOD [yun. pente — besh va (elek-tr)od] — katod, anod va uchta toʻr (boshqarish, ekran, antidinatron) dan ibo-rat besh elektrodli elektron lampa; past va yuqori quvvatli xillari bor. Past kuvvatli Pentod yuqori va oraliq chastotali kuchaytirgichlarda ishlatiladi. Yuqori quvvatli Pentod oʻzgarmas (baʼzan, oʻzgaruvchan) tok tarmogʻi elektr energiyasini yuqori chastotali energiyaga aylantirib berish uchun ishlatiladi. Pentod … Читать далее
MUHAMMAD AMIN INOQ MADRASASI — Xivadagi meʼmoriy yodgorlik (18-a.). Muhammad Amin inoq tomonidan qurdirilgan. Ichan qalʼa markazida joylashgan. Muhammad Amin inok, va uning oʻgʻli shu madrasaga dafn qilingan deb taxmin qilinadi. Madrasa bosh tarzi maydonga qaragan. Jan. peshtokdan 3 gumbazli miyonsaroy orqali toʻgʻri toʻrtburchak tarxli hovliga (25,4×24 m) kiriladi. Hovli atrofida bir qavatli hujralar va … Читать далее
METAPLAZIYA (yun. metaplasso — qayta hosil qilish, oʻzgartirish) — organizm bir xildagi toʻqimalarining boshqa xil toʻqimalarga aylanishi. Umurtqali hayvonlarda Metaplaziya suvda va quruqlikda yashovchilarda koʻz gavhari va toʻr pardasi regeneratsiyasida aniqlangan. Bu jarayonda rangdor parda hujayralari koʻz gavhari hujayralariga, pigmentli epiteliy esa toʻr parda hujayralariga aylanadi. Пост Навигацияси
PLATONIZM — keng maʼnoda — Platon (avvalo uning eydoslar haqidagi) taʼlimotiga ergashgan falsafiy okimlar; butun Yevropa falsafasiga Platonizm bevosita yoki bavosita taʼsir koʻrsatgan. Tor maʼnoda — mil. av. 4-a. dan boshlab yunon falsafasidagi yoʻnalish. 3-a. dan Platonizmning asosiy shakli neoplatonizm boʻlib qoldi. Oʻrta asrlarda Platonizm aristo-telizmga nisbatan deyarli sezilarli rol oʻynamagan. Platonizmga boʻlgan qiziqish Yevropada, … Читать далее
METABOLIZM (yun. metabole — oʻzgarish) — hujayralarda sodir boʻladigan fermentativ reakiyalar majmui. Metabolizmda organik hayot faoliyati uchun zarur boʻlgan moddalar va energiya xreil boʻladi. «Metabolizm» termini, koʻpincha, moddalar va energiya almashinuvining (q. Moddalar almashinuvi) hujayrada kechadigan bosqichlarini ifodalash uchun ishlatiladi. Bu jihatdan Metabolizm tor maʼ-noda oraliq almashinuvni, yaʼni moddalarning xz^kayra ichida oxirgi mahsulotga aylanishini ifodalaydi. … Читать далее
MUHAMMAD (MAMAT) MAHRAM MAJMUASI — Xivaning Dishan qalʼa qismidagi meʼmoriy yodgorlik (1903). Xiva xoni Muhammad Rahimxon II ning yaqin mulozimlaridan boʻlgan Mamat Mahram tomonidan qurilgan. Madrasa, guzar masjidi, minora va b. qoʻshimcha xonalardan iborat. Majmua (21,0 x39,0 m) bosh tarzi (eni 27,0 m) jan. ga qaragan, bir qavatli, gʻishtin ravoqli. Peshtoq hamda 2 gumbazli miyonsaroy … Читать далее
MATRAP — bedana va b. yovvoyi parrandalarni ovlash uchun ishlatiladigan an-jom. Uzun dasta (2,5—3 m atrofida) va uning uchiga oʻrnatiladigan toʻr xaltali chambarak (diametri 1 — 1,5 m) dan iborat. Dasta, odatda, tol daraxtidan, chambarak tut daraxti novdasidan, toʻr xalta esa bakuvvat paxta ip yoki kapron ipdan tayyorlanadi. Toʻr xaltaning koʻzi ovlanadigan parranda chiqib keta … Читать далее