VARZOB, Dushanbadaryo — Tojikistonning gʻarbidagi daryo, Kofarnihon daryosining oʻng irmogʻi. Uz. 71 km, havzasining mayd. 1740 km2. Hisor tizmasining jan. yon bagʻridagi (4000 — 4800 m) doimiy qor va muzliklardan boshlanadi. Oʻrtacha yillik suv sarfi 54 mʻ/sek (Dushanba sh.). V. sersuv, maksimal suv sarfi apr. oylariga toʻgʻri keladi. Varzob yuqori qismda tor va chuqur vodiyda, … Читать далее
VAGONETKA (frans. Wagonnet — kichik vagon) — tor izli yoʻllarda yaqin masofalarga yuk tashiydigan kichik (0,5—6 m3) hajmli transport vositasi. Vagonetkalar qurilish, sanoat korxonalari va omborlar, kumir va ruda konlarida, karyerlarda ishlatiladi. Bulardan tashqari maxsus (yogʻoch, suv, yoqilgʻi tashishga), odamlar (mas., konchilar) tashishga moʻljallangan xillari ham bor. V. lar motovozlar, elektrovozlar va parovozlar bilan tortiladi, … Читать далее
VOLOGDA — RF dagi shahar, Vologda viloyatining markazi. T. y. tuguni. Vologda daryosi boʻiidagi pristan. Axoliyey 290,6 ming kishi (1999). Shahar haqidagi dastlabki maʼlumotlar 1147-y. dan boshlab uchraydi. 16—17-a. larda yirik savdo-sotiq markazi boʻlgan. Sanoatining asosiy tarmogʻi mashinasozlik va metallsozlik. Oziq-ovqat sanoati korxonalari bor. Yengil sanoat ham katgagina oʻrin tutadi: zigʻir tola k-ti, tikuvchilik, poʻstin … Читать далее
VODIY — relyefning uzunasiga choʻzilgan botiq shakli. Hosil boʻlishiga koʻra erozion va tektonik Vodiy boʻladi. Vodiy larning dastlabki shakli, asosan eroziya natijasida, vaqtincha oqar suvlar hosil qilgan jarliklardir. Bir kancha shunday jarliklar birlashib suvi havzaga quyilgungacha kattalasha boradi. Vodiy yon bagʻri baland yoki past, tik yoki qiya, yondan Karaganda (profili) botiq, toʻgʻri qavariq yoki zina … Читать далее
VEGETATSION UY — devorlari va tomi oynavand, shamollatib turishga moslashtirilgan kichik bino, turli vegetatsion tajribalar olib boriladi. Oynavand uy yonida metall toʻr bilan oʻralgan (parrandalardan himoya qilish maqsadida) maxsus maydoncha boʻladi. Tungi sovuq paytida va ob-havo ayniganda vegetatsion idishlarda oʻstirilgan oʻsimliklar joylashtirilgan vagonchalar temir izlar orqali gʻildiratib uyga kiritib, kunduz kunlari va havo iliq paytlarda … Читать далее
GEOGRAFIK LANDSHAFT — Yer geografik qobigʻining tabiiy taraqqiyot davomida vujudga kelgan va oʻz tabiati b-n boshqa joylardan farq qiladigan qismi. Keng maʼnoda geografik yoki tabiiy hududiy majmua (mas, tayga zonasi, shu zonaning ayrim provinsiyasi yoki rni, botqoqlik hudud va h. k.); baʼzan Geografik landshaft terminiga tipologik maʼno ham beriladi (tayga landshaf-ti, botqoklik landshafti deganda oʻz … Читать далее
VINO (lot. winum — aylanuvchi, oʻraluvchi) — uzum va mevalar sharbati yoki turpini achitqilar ishtirokida spirtli bijgʻitish yoʻli bilan tayyorlanadigan ichimlik. Qadimda Sharq xalqlari Vinoni sharob, may, musallas deb yuritishgan. Hoz. davrda Vino jahondagi 45 mamlakatda ishlab chiqariladi va deyarli barcha mamlakatlarda isteʼmol etiladi. Jahon mamlakatlari oʻrtasida Fransiya va Italiyada eng koʻp uzum vinosi ishlab … Читать далее
BUGʻDOY (Triticum) — gʻalladoshlar oilasiga mansub oʻtsimon oʻsimliklar turkumi; eng qad. va hoz. dunyoning koʻpgina mamlakatlarda ekiladigan asosiy don ekini. Somatik hujayralarida xromosomalarning soniga koʻra farq qiladigan 3 (diploid, tetraploid, geksaploid) qatorga kiradigan 30 ga yaqin yovvoyi va madaniy turlari bor. Jahon dehqonchiligida asosan yumshoq Bugʻdoy yoki oddiy Bugʻdoy (T. aestivum, T. vulgare) va qattiq … Читать далее
BRYUGGE — Belgiya shim. gʻarbidagi shahar. Gʻarbiy Flandriya provinsiyasi maʼmuriy markazi. Aholisi 117 ming kishi (1992). Transport yoʻllari tuguni; dare va dengiz porti, kema katnaydigan kanallar tutashgan joyda. Metallsozlik, mashinasozlik (kemasozlik va kema taʼmirlash, tayyor qismlardan avtomobil yigʻish, televizorlar i. ch.), kimyo, toʻqimachilik, oziq-ovqat sanoati korxonalari bor. Toʻr toʻqiladi. Niderlandiya sanʼati muzeyi, Munitsipal badiiy galereya, … Читать далее