BUDAPESHT — Vengriya poytaxti, Pesht medyesining maʼmuriy markazi. Mamlakatning siyosiy, iqtisodiy va madaniy markazi. Oʻrta Dunay pasttekisligida, Dunay daryosining har ikki sohilida joylashgan. Iqiimi moʻtadil kontinental, yanv. ning oʻrtacha t-rasi 0 dan —3° gacha, iyulda 21—22°. Aholisi 2 mln. kishidan ziyod (1990-y. lar oʻrtalari). Budapesht 1872-y. da tarixan tashkil topgan 3 kiyem: Buda, Obuda va … Читать далее
BRNO — Chexiyadagi shahar, Jan. Moraviya viloyatining maʼmuriy markazi. Aholisi 398 ming kishidan ziyod (1990ylar urtalari). Transport yoʻllari tuguni. Brnoda, asosan, mashinasozlik sanoati rivojlangan. B. Chexiyaning yirik ilmiy va madaniy markazlaridan. Chexiya FA filiali, unt, muzeylar (sanʼat, Moraviya muzeyi) va b. bor. Shaharda meʼmoriy yodgorliklardan Shpilberk kasri (13 — 18-a. lar), Gotika cherkovi, Eski ratusha … Читать далее
BONN — Germaniyadagi shahar, Shimoliy ReynVestfaliya yeri hududida, Reyn daryosining chap sohilida. Aholisi 412 ming kishi (1995). Bonnga 1-a. da rimliklar asos solgan. 1273—1794-y. larda Kyoln kurfyurstlari qarorgohi. 1814-y. dan Prussiya tarkibiga kirgan. 1945—49 y. larda Germaniyaning Angliya okkupatsiya qilgan zonasida boʻlgan. 1949-y. dan GFR poytaxti. 1989-y. dagi siyosiy oʻzgarishlar tufayli GFR va Germaniya Demokratik … Читать далее
BRYUSSEL — Belgiya poytaxti. Brabant provinsiyasining maʼmuriy markazi. Senna daryosi boʻyida. Aholisi qariyb 1,22 mln. (1995), asosan flamand va vallonlar, koʻpchiligi katolik. Bryussel 11-a. yilnomalarida ilk bor tilga olinadi. Luven graflari qarorgohi boʻlgan. 12-a. dan Brabant tarixiy viloyatining asosiy iqtisodiy markazi, keyinchalik Flandriya va Burgundiyaning markazi. 15-a. da Niderlandiya tarkibida Gabsburglar hukmronligiga oʻtgan. 1585-y. martda … Читать далее
VIN — Vyetnam markaziy qismidagi shahar, Ngetin provinsiyasining maʼmuriy markazi. Shim. dan jan. ga boruvchi magistral t. y. yoqasida. Aholisi 154 ming kishi. Mamlakatning sanoat-energetika va transport markazi. Mexanika ustaxonalari, yogʻochsozlik va oziq-ovqat sanoati korxonalari, issiqlik elektr st-yasi bor. V. ga dengiz porti — Bentxyuy tutashib ketgan. Shahar yaqinida Vyetnam prezidenti Xo Shi Min (1890—1969) … Читать далее
BAGAMA OROLLARI, Bagama Orollari Hamdoʻstligi (Commowealth of the Bahamas) — Mapkaziy Amerikadagi davlat. Karib dengizida, Florida ya. o. ning jan.sharqida. 700 oroldan iborat Bagama arxipelagida joylashgan. Mayd. 13,9 ming km2. Aholisi 284 ming kishi (1996). Aholining oʻrtacha zichligi 1 km2ga 16 kishi. Ularning 80% negrlar va duragaylar. Aholining 58% shaharlarda yashaydi. Mamlakat poytaxti — Nassau … Читать далее
VASHINGTON — AQSH poytaxti, Potomak daryosi boʻyida. Maʼmuriy jihatdan 1878-y. dan Kolumbiya federal okrugiga toʻgʻri keladi. Aholisi 567 ming kishi, shahar atrofi bilan 3,8 mln. kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Vashington poytaxt shahar sifatida 1791-y. da barpo etilgan va AQSHning birinchi prezidenti J. Vashington nomi bilan atalgan. 1800-y. da hukumat muassasalari Filadelfiyadan Vashingtonga koʻchirildi. 1812—14 y. … Читать далее
VANUATU, Vanuatu Respublikasi (Ripablik blong Vanuatu) — Tinch okeanning jan.-gʻarbiy qismida joylashgan Yangi Gebrid o. lari (80 oroldan iborat) dagi davlat. Bu orollarning eng yiriklari Espiritu-Santo, Ambrim, Malekula, Maevo, Efate. Mayd. 12 190 km2. Aholisi 189,6 ming kishi (1990-y. lar oxiri). Poytaxti — Port-Vila sh. Maʼmuriy jihatdan 6 provinsiyaga boʻlingan. Davlat tuzumi. V. Respublikasi Buyuk … Читать далее
VAGONETKA (frans. Wagonnet — kichik vagon) — tor izli yoʻllarda yaqin masofalarga yuk tashiydigan kichik (0,5—6 m3) hajmli transport vositasi. Vagonetkalar qurilish, sanoat korxonalari va omborlar, kumir va ruda konlarida, karyerlarda ishlatiladi. Bulardan tashqari maxsus (yogʻoch, suv, yoqilgʻi tashishga), odamlar (mas., konchilar) tashishga moʻljallangan xillari ham bor. V. lar motovozlar, elektrovozlar va parovozlar bilan tortiladi, … Читать далее
BARBADOS (Barbados) — Markaziy Amerikada, Kichik Antil o. larining Barbados o. da joylashgan davlat. Mayd. 430 km2. Aholisi 300 ming kishi (1995). Poytaxti — Brijtaun sh. Davlat tuzumi. Barbados — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibida mustaqil davlat. Davlat boshligʻi — Buyuk Britaniya qirolichasi (qiroli), hokimiyatni general-gubernator amalga oshiradi. Qonun chiqaruvchi hokimiyat ikki palatali parlament; u … Читать далее