Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/m/mol/

FOTOSINTEZ (foto… va sintez) — yuksak oʻsimliklar, suvoʻtlar va ayrim fotosintezlovchi bakteriyalarda xlorofill va b. fotosintetik pigmentlar oʻzlashtiradigan yorugʻlik energiyasi hisobiga oddiy birikmalardan murakkab moddalar hosil boʻlishi. Fotosintez tabiatda sodir boʻladigan eng, muhim biologik jarayonlardan biri. Fotosintezda kuyosh energiyasi organik birikmalardagi kimyoviy energiyaga aylanadi. Fotosintezda hosil boʻlgan organik birikmalar barcha tirik organizmlar uchun asosiy hayot … Читать далее

TETRAFTORETILEN, perftoretilen, CF2qCF2 — rangeiz, hidsizgaz, zaharsiz. Mol. m. 100,02. K,aynash trasi — 76,3°, muzlash trasi — 142,3°; zichligi 1519 kg/m3 (qaynash trasida). Suvda erimaydi, organik erituvchilarda eriydi. Diftorxlormetanni pirolizlab olinadi. Politetraftoretilen (q. Ftoroplastlar) ishlab chiqarish. da qoʻllanadi. Пост Навигацияси

PIPERAZIN (geksagidropera-zin, dietilendiamin) , C4H10N2 — rangsiz kristall modda. Mol. m. 86,14; suyukdanish t-rasi 112°, kaynash t-rasi 146°, suvda, spirtda yaxshi eriydi, efirda erimaydi; havodagi S02ni yutadi. Piperazin — 2 kislotali kuchli organik asos. Dixloretan bilan ammiakdan etilendiamin i. ch. da oraliq mahsulot. Pirazinni gidrogenlab, etilen bromidga ammiak taʼsir ettirib va b. usullarda olinadi. Piperazin … Читать далее

PIROGALLOL, pirogallol kislota yoki 1,2, 3 — trigidrok-sibenzol — organik birikma, 3 atomli fenol; rangsiz, hidsiz, havoda qorayadigan kristall modda. Mol. m. 126,11, suyuklanish t-rasi 133—134°, qaynash t-rasi 309°. Suvda, spirtda va efirda yaxshi eriydi, zaharli, kuchli qaytaruvchi. Pirogallolning ishqoriy eritmalari molekulyar kislorodni tez va miqdoriy yutish xususiyatiga ega boʻlgani sababli gazlarni analiz qilishda qoʻllanadi. … Читать далее

FTOR-KAUCHUKLAR — makromolekulasi tarkibida ftor atomi tutgan kauchuksimon polimerlar (elastomerlar). Issiqqa chidamligi, yonmasligi va yemiruvchi muhitlarga bardoshliligi b-n ajralib turadi. Geksaftorpropilen yoki triftorxloretilen bilan vinilidenftoridning sopolimerlanishidan hosil boʻlgan mahsulotlar sanoatda koʻp ishlatiladi. Bu xiddagi sopolimerlar uzoq saklanadigan, oq tusli zaharsiz mahsulot, zichligi 1830—1860 kg/m3, shishalanish trasi —20° ga yaqin, mol. m. 10 mingdan 1 mln. … Читать далее

RAMZAY (Ramsay) Uilyam (1852.2.10, Glazgo — 1916.23.7, Xau-Uikom) — ingliz kimyogari va fizigi. London Qirollik jamiyati aʼzosi (1988). Bristol (1880—87) va London un-ti prof. (1887—1913). Ilmiy ishlari fizik, anorganik va organik kimyoga oid. Suyukliklarning mol. m . ni ularning sirt tarangligiga koʻra aniqlash usulini (1883) taklif qilgan. J. U. Rele b-n hamkorlikda argonni kashf etgan … Читать далее

FRANSIY (lot. Francium) , Fr — Mendeleyev davriy sistemasining I guruhiga mansub radioaktiv kimyoviy element. Tartib raqami 87, mol. m. 223,0197. F. ning barqaror izotoplari yoʻq. 27 ta radioaktiv izotopi maʼlum, ularning massa sonlari 202 — 229. Dastlab fransuz radiokimyogari M. Perey 1939-y. da 227As ning ayemirilish mahsuloti sifatida 223Fr ni kashf qildi. Fransiy nomi … Читать далее

FOSGEN, karbonat kislota dixl orangidrid i , SOS12 — chirigan pichan hidi keladigan rangeiz gaz. Mol. m. 96,92. Suyuqlanish trasi — 188°, qaynash trasi 8,2°; bugʻlarining havoga nisbatan zichligi 3,5; suvda oz, organik erituvchilarda yaxshi eriydi. Gazsimon Fosgen xdvo nami taʼsirida sekin, suvda esa tez gidrolizlanadi. Fosgen SO ga S12 (faollangan kumir ishtirokida) taʼsir ettirib … Читать далее

RODANID KISLOTA (tiotsianat kislota) , HSCN — rangsiz, oʻtkir hidli suyuq modda. Mol. m. 59,09. R. k. va hosilalarining 2 ta struktura shakli maʼlum. R—N yoki metall ioni boʻlganda, asosan, I shaklda, organik hosilalari esa ikkala shaklda ham uchraydi. —90°dan past tradagina barqaror, —110° da oq kristall, —85°da trimer — rodanur kislota (HSCN)3 hosil qiladi. … Читать далее

FULLERENLAR — uglerodshmt sunʼiy raviщda olingan modifikatsiyalari, uning klasterlari, koʻp qirrali tuzilishga ega fazoviy moddalar. 1985-y. amerikalik olim G. Kroto hamkasblari b-n hamkorlikda lazer yordamida grafitni bugʻlatib goʻzal fazoviy koʻrinishga ega boʻlgan 32 qirrali S60 molekulasini kashf etdi. S60ning mol. m. 720,669, zichligi 2,5—3,0 g/sm3. Uglerodning yangi klasteri — S60ni mualliflar oʻz vatandoshlari meʼmor, muhandis … Читать далее