HABBUL-MULUK, habbul-malik (Sgo1op) — sutlamadoshlarga mansub bir uyli buta yoki kichik daraxtlar turkumi. Ikkala yarim sharning tro-pik va subtropik oʻrmonlarida, asosan, Amerikada 700 ga yaqin turi tarqalgan. Boʻyi 4—6 m gacha (ayrim hollarda oʻt), barglari ketma-ket joylashgan, tishli, egilgan, koʻproq kulrang-yashil yoki yaltiroq. Gullari yashilroq, boshoqchaga yigʻilgan, bir yoki ikki jinsli. Mevasi chanoq. Jan.Sharqiy Osiyoda … Читать далее
CHATIRKOʻL — Kirgʻiziston Respublikasi Norin viloyatidagi kul. Markaziy Tyanshanda. Shim. da Otboshi va jan. da Toʻrugʻarttov togʻlari orasida, 3530 m balandlikdagi soylikda joylashgan. Mayd. 175 km2, uz. 23,5 km, eng keng joyi 12 km. Koʻl sayoz, oʻrtacha chuq. 3,8 m (eng chuqur joyi 22 m). Chatirkoʻlga atrofidagi togʻlardan bir qancha soy va jilgʻalar oqib tushadi, … Читать далее
HUQUQIY DAVLAT — davlat tuzilishi va faoliyatining huquqk^ asoslanganligi. Huquqiy davlat gʻoyasini antik mutafak-kirlar ilgari surgan edilar. I. Kant esa unga ilmiy-falsafiy taʼrif bergan. Huquqiy davlatda davlatning quyidagi prinsiplar asosida faoliyat yurgizishi va amal qilishi shart hisoblanadi: xalq suvereniteti; shaxsning huquq va er-kinliklarining hech kim, shu jumladan, davlat tomonidan ham har qanday hodda buzilmasligi; Konstitutsiya … Читать далее
CHAPQIRGʻOQ QORASUV KANALI — Chirchiq daryosining chap sohilidan chiqarilgan kanal (dare) (Toshkent viloyati). Yuqori Chirchiq gidrouzelidan boshlanib, Shamalak gidrouzeligacha davom etadi. Uz. 87 km. Suv oʻtkazish imkoniyati 180 m3/s. Toshkent viloyati Yuqori Chirchiq, Oʻrta Chirchiq, Oqqoʻrgʻon tumanlarida 165 ming ga yerni sugʻoradi. Kanalga koʻpgina soy suvlari kelib qoʻshiladi. Eng yiriklari: Juzuruqsoy, Parkentsoy, Samsaraksoy, Qizilsoy. Qorasuv … Читать далее
HUSANOV Mamanazar (1943.20.12, Xatirchi tumani) — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi (1992). buxoro ped. institutini tugatgan (1969). 1963-y. dan Xatirchi tumanidagi 9-mak-tabda boshlangʻich sinf oʻqituvchisi. Пост Навигацияси
CHANOQQALʼA — Turkiyaning gʻarbiy qismidagi shahar. Chanoqqalʼa elining maʼmuriy markazi. Aholisi 40 ming kishidan ziyod. Dardanell boʻgʻozidagi port. Avtomobil yoʻllari chorrahasi. Oziq-ovqat, keramika, kemasozlik va b. sanoat korxanalari mavjud. Пост Навигацияси
HURUFIYLAR — 14-15 – a. larda Eronda vujudga kelgan islom taʼlimotidan yiroqlashib ketgan shia firqalaridan birining tarafdorlari. Firqaga Fazlulloh Astrobodiy (taxm. 1340—taxm. 1401) asos solgan. 1386 — 87 y. larda u oʻz taʼlimotini targʻib qilib chiqqan. U arab harflari sirli mazmunga ega degan taʼlimotni ilgari surgani uchun alhurufiy (lugʻaviy maʼnosi «harfchi») taxallusini olgan, firqaning nomi … Читать далее
HUMAYNIY Ruhullo Musoviy (1900, boshqa maʼlumotlarga koʻra 1898 yoki 1903—1989) — din va davlat arbobi. Eronning Aroq sh. yaqinidagi Humayn qishlogʻida ruhoniy oilada tugʻilgan. Avval Aroqda, keyin Qum sh. da oʻqigan, oʻsha yerda madrasada dars bergan. 50-y. lar oxirida oyatulloh deb atala boshlagan. Eronda shoh hokimiyaiga qarshi kurash olib borgani uchun shoh jandarmeriyasi tomonidan 1963-y. … Читать далее
CHALATISHLILAR (Edentata) yoʻldoshli sut emizuvchilar turkumi. Uz. 12 sm dan 1,2 m gacha. Oddingi oyoqlarining 2 yoki 3 ta barmogʻi boshqalariga nisbatan yirikroq boʻlib, kuchli tirnoklari bor. Tishlarida emal va ildiz boʻlmaydi, doim oʻsib turadi; oziq va yirtqich tishlari rivojlanmagan (nomi shundan). Yoʻldoshi sodda, 3 oilasi (chumolixoʻrlar, yalqovlar, sovutlilar) bor. Jan., Markaziy va Shim. Amerikada … Читать далее