GIDROLIZ SANOATI — oʻsimliklar va ularning chiqitlaridan turli organik birikmalar ishlab chiqaruvchi sanoat tarmogʻi. Yogʻoch (qipigʻi) yoki q. x. chiqindilari (makkajoʻxori soʻtasi, kungaboqar poʻchogʻi, shulxa, gʻoʻzapoya va sh. k)ni gidroliz qilinganda uglevod qismi suv va issiqlik taʼsirida hamda katalizatorlar (mineral kislota va b.) ishtirokida qand moddasiga aylanadi. Hosil boʻlgan qand moddasi (glyukoza, monoza va b.) … Читать далее
QUYI BOʻZSUV GESLARI KASKADI — Chirchiq—Boʻzsuv suv-energetika trak-/yaining quyi qismidagi GESlar maj-mui, unitar korxona. Kaskad Boʻzsuvning uz. 100 km boʻlgan energetika trak-tida Zangiota, Yangiyoʻl, Chinoz tumanlari hududida joylashgan. Umumiy quvvati 50,9 MVt boʻlgan 5(14-, 18-, 19-, 22-, 23-) GESdan iborat. GESlar Toshkent viloyatining Zangiota, Yan-giyoʻl, Chinoz tumanlaridagi sanoat korxonalarini va aholi ehtiyojlarini elektr energiyasi bilan … Читать далее
KOʻN-POYABZAL SANOATI — yengil sanoatnpnt hayvonlar terisidan yumshoq va qattiq charm tayyorlaydigan hamda tabiiy va sunʼiy charmdan poyabzal ishlab chiqaradigan tarmogʻi. Bundan tashqari, charmdan kiyim-bosh, egar-jabduq, attorlik buyumlari, toʻqimachilik mashinalari va b. mashi-valar uchun detallar tayyorlanadi. Taraqqiy etgan mamlakatlarda koʻnpoyabzal buyumlar 19-a. ning 2-yarmidan sanoat usulida tayyorlana boshlandi. Koʻn i. ch. da dastlabki charm tayyorlash … Читать далее
QAND-SHAKAR SANOATI — oziqovqat sanoati tarmogʻi, qand lavlagidan oq shakar va shakardan kesma oq qaNd ishlab chiqarishga ixtisoslashgan korxonalarni qamraydi. Tropik mintaqalar va subtropiklardagi mamlakatlarda shakar va qand shakarqamishdan olinadi. Qandshakarni aholi koʻp isteʼmol qiladi va oziq-ovqat sanoatining bir qator tarmoqlarida keng qoʻllanadi. Shakarqamishdan shakar olish juda qadimdan maʼlum boʻlgan. 16-asrda Hindistonda sanoat yoʻli bilan … Читать далее
IMOMXOʻJAYEV Ortiqxoʻja (1905.20.6, hoz. Andijon tumani — 1996.29.11, Toshkent) — xonanda, Oʻzbekiston xalq hrfizi (1949). Ovozi (yuqori bariton) mayin. Ilgarigi Oltinkoʻl tumanida – k-zchi, brigada boshligʻi (1929—41). Katta Fargʻona kanali qurilishida ishtirok etgan. M. Uygʻur nomidagi Yangiyoʻl musiqali drama teatrida (1941—45) xonanda va aktyor. Jarchi, Munajjim («Tohir va Zuhra»), Jaloyir («Muqanna») va b. rollarni oʻynagan. … Читать далее
KONSERVA SANOATI — oziqovqat sanoati tarmogʻi, tez boʻziladigan oʻsimlik va hayvonot mahsulotlari (meva, sabzavotlar, sut, goʻsht, baliq)ni uzoq muddat saqlash maqsadlarida qayta ishlaydi, yarim fabrikatlar va germetik yopiq idishlarda isteʼmolga tayyor konservalar ishlab chiqaradi. Sanoat usulida konservalar i. ch. 19-a. boshlarida rivojlandi. Oʻzbekistonda Konserva sanoati 20-a. boshlarida paydo boʻldi. 1913-y. da hoz. Oʻzbekiston hududida kustar … Читать далее
KALONOV Saidjon (1914.30.6, Chust tumani Karkidon qishlogʻi — 1971.31.11, Toshkent) — sozanda (nay), bastakor. Oʻzbekiston xalq artisti (1966). Dastlabki musiqa saboqlarini Toshkent musiqa texnikumida A. Vahobov, Sh. Shoumarov kabi tanikli sanʼatkorlardan olgan. Nay ijrosi asoslarini Abduqodir naychi Ismoilovdan oʻrgangan. Mustaqil ijodiy faoliyatini Fargʻona teatri musiqa rahbari sifatida boshlab (1932—36), mazkur teatrda sahnalashtirilgan «Farqod va Shirin» … Читать далее
ISʼHOQOVA Malohat (1925.15.1, Mar-gʻilon) — oʻzbek raqqosasi, baletmeyster. Oʻzbekiston xalq artisti (1974). Yangiyoʻl teatrida (1942—49), Muqimiy teatrida (1949—54) yakka raqqosa. Andijon teatrida raqqosa va bosh baletmeyster (1954 — 80; 1989-y. dan). 1980—84 y. lar Andijon viloyat filarmoniyasining direktori. Usta Olim Komilov, M. Turgʻunboyeva, I. Oqilov, R. Karimova va b. dan raqs sirlarini oʻrgangan. Ijodining shakllanishiga … Читать далее
KIMYO SANOATI — ogʻir sanoat tarmoqlaridan biri, xilma-xil kimyoviy mahsulotlar turlari: kon-kimyo xom ashyosi, asosiy kimyo mahsulotlari (ammiak, noorganiq kislotalar, ishqorlar, mineral oʻgʻitlar, soda, xlor va xlorli mahsulotlar, suyultirilgan gazlar va b.), plastmassa va sintetik smolalar, shu jumladan, kaprolaktam, sellyuloza atsetatlari, kimyoviy tola va iplar, plastmassa va shisha-plastiklardan materiallar va buyumlar, lok-boʻyoq materiallari, sintetik boʻyoqlar, … Читать далее
VINO-ARAQ SANOATI — oziqovqat sanoati tarmogʻi. Bu tarmokda uzum va meva hamda rezavor mevalar vinosi, sharbati, shampan vinosi, konyak, etil spirtidan tayyorlangan oʻtkir ichimliklar, har xil araq turlari, likyor-araq mahsulotlari (likyorlar, balzamlar va b.) ishlab chiqariladi. Tokchilik va vinochilik tarixida vino Yunoniston, Finikiya va b. joylarda mil. av. 5-a. dan boshlab tayyorlangani haqida maʼlumot bor. … Читать далее