BESHARCHASOY — Jizzax viloyati Zomin tumanidagi soy. Molguzar togʻlarining shim. sharqiy yon bagʻridan (Ingichka dovonidan 1 km sharqda) boshlanadi. Uz. 10 km boʻlib, ikkita irmoqning qoʻshilishidan hosil boʻladi. Besharchasoy qor, yomgʻir hamda buloq suvlaridan toʻyinadi. Bahor va yoz boshlarida sersuv, baʼzan sel keladi. Qolgan paytlarida esa B. Achchisoyga stmasdan qurib qoladi. Besharchasoydan chorva mollarini va … Читать далее
OQSOY — Samarqand viloyatidagi soy. Zarafshon tizmasidagi Qoratepa togʻining shim. yon bagʻridan boshlanib, shim.-sharqqa oqadi. Uz. 26 km, havzasining mayd. 25,6 km2. Bosh qismida Erikoʻl deb ataladi. Islomtepa yaqinida Qoradaryoga kuyiladi. Oʻrtacha yillik suv sarfi 0,31 m3/sek., oqim moduli 12 l/sek, km2. Suvning asosiy qismi erta bahorda oʻtadi. Bahor va yoz boshlarida soydan sel keladi. … Читать далее
SIRANUSH — kechpishar xoʻraki uzum navi. Armaniston uzumchilik, vinochilik va mevachilik i. t. institutida Kattaqoʻrgʻon va Pushti kishmish navlarini chatishtirib chikerilgan (Ye. A. Yergesyan). Tupi kuchli oʻsadi, barglari oʻrtacha, yumaloq, 5 boʻlmali, sel kertikli, ters tomoni silliq. Guli 2 jinsli. Uzumi avg. — sent. da pishadi. Uzum boshi yirik, konussimon, oʻrtacha tigʻiz. Gʻujumi oʻrtacha yoki … Читать далее
TOJIKISTON DEPRESSIYASI – Hisor-Olay, Pomir va Hindukush togʻlari orasidagi tektonik botiq. Mezozoy, paleogen va neogen choʻkindilari bilan toʻlgan. Tojikiston depressiyasi HisorOlay togʻ tizmasi janubida, Uzbekistan, Tojikiston, Afgʻoniston hududlarida joylashgan. Gʻarbda Koʻhitang, sharqda Pomir, jan. da Hindukush va Bandi Turkiston togʻlarigacha choʻzilgan. Orografik jihatdan 2 qismga boʻlinadi. Shim. qismida Hisor vodiysi, jan. qismida Tojikistonning past va … Читать далее
SAZAGʻONSOY — Samarqand viloyatidagi soy. Zarafshon tizmasi shim. yon bagʻridan, Oʻrtabel dovoni (bal. 1780 m) yonidagi buloqdan boshlanadi. Uz. 27 km, havzasining mayd. 32,8 km2. Yuqori qismida daryo va uning koʻp sonli irmoqlari quriydi. Boshlanishidan 9 km oʻtgach (Sazagʻon qishlogʻi yonida), suvi asosan, sugʻorishga sarflanadi. Faqatgina sersuv yillarda daryo suvi quyilish joyi Eski Anhor kanaliga … Читать далее
GARASHASOY — Jizzax viloyati Forish tumanidagi soy. Zarafshon daryosi havzasidagi Tusunsoyta quyiluvchi Nakkurshsoshshit chap irmogʻi. Nurota togʻlarining jan. yon bagʻirlari (bal. 1700 m) dagi buloqlardan boshlanuvchi 30 dan ortiq mayda irmoqning qoʻshilishidan hosil boʻladi. Uz. qariyb 30 km, havzasining mayd. 103 km2. Mavsumiy qor, yomgʻir va buloq suvlaridan toʻyinadi. Garashasoy havzasida yogʻin kam, soyning oʻrtacha … Читать далее
DENDROLOGIYA (dendro… va…logiya) — daraxt va butalar haqidagi fan, botanikaiing bir sohasi; daraxtlarning anatomiyasi, morfologiyasi, taksonomik joylashishi, tur ichidagi sistematikasi va filogenezi, fiziolo-giyasi, ekologiyasi, geografik tarqalishi va xoʻjalik ahamiyatini oʻrganadi. Oʻrmonchilik, daraxtzorlar va butazorlar barpo etish, bogʻ va xiyobonlarni loyihalashtirish, qumliklarni, jar sohillarini mustahkamlash, koʻkalamzorlashtirish va b. ga oid masalalarni ishlab chiqadi. Daraxtlarning manzarali xususiyatini, … Читать далее
OLMAOTA (qozoqcha — Almatы; 1921-y. gacha Verniy) — Qozogʻistondagi shahar. Olmaota viloyati markazi. 1929 — 1998-y. larda mamlakat poytaxti. T. y. va avtomobil yoʻllari tuguni, 2 aeroport bor. Orqa Ili Olatovi tizmasining shim. yon bagʻri etaklarida, 650 — 950 m balandlikda. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi —8°, iyulniki 22,9°. Aholisi 1129,4 ming kishi (1999). 6 tumandan … Читать далее
JIYDASOY — Namangan viloyati Pop tumanidagi soy. Sirdaryoning oʻng irmogʻi. Qurama tizmasining jan.sharqiy yon bagʻridan boshlanadi. 30 dan ortiq irmogʻi bor. Uz. 25 km. Yuqori qismida tor va ancha chuqur vodiyda, juda nishab toshloq oʻzanda oqadi. Bahorning seryogʻin oylarida suvi koʻpayadi, baʼzan sel keladi. Yozda suvi juda ozayib ketadi. Jiydasoy suvi sugʻorishga sarflanishi tufayli, uning … Читать далее
NAMANGAN VILOYATI — OʻzR tarkibidagi viloyat. 1941-y. 11-martda tashkil etilgan (1960-y. 25 yanv. da Andijon va Fargʻona viloyatlari tarkibiga qoʻshib yuborilgan. 1967-y. 18 dek. da kayta tashkil etildi). Namangan viloyati respublikaning sharqida, Fargʻona vodiysining shim.-gʻarbiy qismida, Tyanshan togʻ tizmasi tarmoklari — Qurama va Chatqol togʻlarining yon bagʻrida joylashgan. Shim. va shim.-sharkdan Qirgʻiziston Respublikasining Jalolobod viloyati, … Читать далее