BELDORSOY — Toshkent viloyati Boʻstonliq tumanidagi soy, Oqsoqotasoyning oʻng irmogʻi. Katta Chimyon togʻining gʻarbiy yon bagʻridan boshlanadi. Uz. 23 km, havzasining mayd. 77 km2. Oʻrtacha yillik suv sarfi 1 m/sek chamasida. Beldorsoy qor va yomgʻir suvlaridan toʻyinadi; bahorda toʻlib oqadi, baʼzan sel keladi. Beldorsoyning 24 ta mayda irmogʻi bor. B. havzasida togʻchangʻi sporti oʻyinlari oʻtkaziladi. … Читать далее
BELOVUTSOY (Belyovutsoy) — Toshkent viloyati Ohangaron va Oʻrta Chirchiq tumanlari chegarasidagi soy. Mattiol tizmasining Toshtogʻ tarmogʻi jan. gʻarbny sn bagʻridan boshlanadi. Belovutsoy togʻdan chiqqach shim. gʻarbiy yoʻnalishda oqib, Parkent va Hamdam kanallarini kesib oʻtadi. Ohangaron darssiga yetmay qurib qoladi. Uz. 34 km. 14 ta irmogʻi bor. Yomgir va qor suvlaridan toʻyinadi. Erta bahorda suvi koʻpayadi, … Читать далее
YANGIQOʻRGʻON TUMANI — Namangan viloyatidagi tuman. 1926 yil 29-sentyabr da tashkil etilgan. Gʻarbdan Kosonsoy, jan. dan Namangan va Uychi tumanlari, shim. gʻarb, shim. va sharqda Qirgʻiziston Respublikasi, Chortoq tumani bilan chegaradosh. Mayd. 0,54 ming km2. Aholisi 166,7 ming kishidan ziyod (2005). Tumanda 1 shaharcha (Yangiqoʻrgʻon), 11 qishloq fuqarolari yigʻini (Bekobod, Birlashgan, Zarbdor, Zarkent, Istiqlol, Navkent, … Читать далее
YERTOSHSOY — Toshkent viloyati Ohangaron tumanidagi soy, Ohangaron daryosining oʻng irmogʻi. Chatqol tizmasidagi Odamtosh dovonining jan. yon bagʻridan boshlanadi. Yertoshsoyning 60 dan ziyod irmogʻi bor, eng yirik irmogʻi Qizilchasoydir. Uz. 17 km, havzasining mayd. 151 km2. Ye. asosan qor, yomgʻir va buloq suvlaridan toʻyinadi. Oʻrtacha koʻp yillik suv sarfi 3 m3/sek, suvining asosiy qismi (65—70%) … Читать далее
YER OSTI INSHOOTLARI — yer qatlamida sunʼiy usul bilan hosil qilinadigan inshootlar. Iqlim sharoitlari qulay boʻlmagan (havo t-rasi keskin oʻzgarib turadigan, yogʻingarchilik uzok, vaqt davom etadigan, sel koʻp boʻladigan va b.) joylarga, past-baland relyefli yerlarga Yer osti inshootlari quriladi. Shartli ravishda transport va gidrotexnik tunnellari, metropoliten, elektr st-yalar, baza omborlari hamda sovitkichlar, shahar xoʻjaligi obyektlari … Читать далее
GʻISHTBAND — 12-a. gidrotexnika inshooti — suv omborining tosh toʻgʻoni qoldigʻi. Samarqand viloyati Kat-taqoʻrgʻon tumanidagi Jom qishlogʻi yaqinidan topib tekshirilgan. Bu in-shoot aholi oʻrtasida Gʻishtband (gʻishtdan qurilgan toʻgʻon) nomi bilan yuritilib, Zarafshon togʻ tizmalarining gʻarbiy etaklaridan oqib tushadigan Omondarasoyda qurilgan. U yoʻnilgan togʻ toshlari va suvga chidamli maxsus qurilish qorishmasi bilan ishlangan. Inshoot soyning engtor … Читать далее
GʻUZOR TUMANI — Qashqadaryo viloyatidagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. Shim. dan Qamashi, Chiroqchi, sharqdan Dehqonobod, gʻarbdan Qarshi va Nishon tumanlari, jan. da 25 km masofada Turkmaniston bilan chegaradosh. Mayd. 2,62 ming km2. Aholisi 147 ming kishi (2005). Tumanda I shahar (Gʻuzor), 12 qishloq fuqarolari yigʻini (Boʻston, Batosh, Gulshan, Xalqo-bod, Shakarbuloq, Qorapul, Pachka-mar, … Читать далее
BREKCHIYA (ital. breccia — parcha, boʻlak) — qirrali boʻlaklardan iborat sementlashgan togʻ jinsi. Boʻlaklari bir sm dan katta. Kelib chiqishiga koʻra, vulkanogen, choʻkindi va tektonik Brekchiyalar boʻladi. Tarkibiga koʻra, bir xil togʻ jinslari boʻlaklaridan (monomikt) va turli togʻ jinsi boʻlaklaridan ( polimikt) tashkil topgan turlari mavjud. Vulkanogen Brekchiya yopishqoq lava boʻlaklarini suyuq lava bilan sementlanishidan … Читать далее
VEZUVIY — Yevropaning materik qismidagi soʻnmagan yagona vulkan. Apennin ya. o. da, Neapol sh. yaqinida (Jan. Italiya). 3 konus hosil qilgan. Ichki, eng kattasi va yoshi Vezuviy boʻlib, bal. 1277 m. Krateridan va yangi oqib chiqqan lava orasidan t-rasi 400° li suv bugʻlari va gazlar chiqib turadi. Vezuviy otilganda bazaltli lava oqib chiqadi. Ana shu … Читать далее