TOSHKENT — shahar, Oʻzbekiston Respublikasi poytaxti, Toshkent viloyati markazi. Markaziy Osiyoning yirik sanoattransport chorrraxasi va madaniyat markazlaridan. Respublikaning shim. sharqiy qismida, Tyanshan togʻlari etaklarida, 440—480 m balandlikda, Chirchiq daryosi vodiysida joylashgan. Iqlimi kontinental, yillik oʻrtacha t-ra 13,3°, yanv. ning oʻrtacha trasi —1,1°, eng past t-ra —29°. Iyulning oʻrtacha trasi 27,5°, eng yuqori t-ra 42°. Yiliga … Читать далее
XORAZM VILOYATI — Oʻzbekiston Respublikam tarkibidagi viloyat. 1925-y. fev. dan 1938-y. yanv. gacha Xorazm okrugi. 1938-y. 15 yanv. da tashkil etilgan. Respublikaning shim. gʻarbida, Amudaryo quyi oqimining chap sohilida. Shim. va shim. sharqdan Qoraqalpogʻiston Respublikasi, jan. va jan. gʻarbdan Turkmaniston, jan. sharqdan Buxoro viloyati bilan chegaradosh. Mayd. 6,1 ming km2. Aholisi 1412,7 ming kishi (2004). … Читать далее
TUPROQ ZONASI — zonal va unga yondosh intrazonal tuproqlar egallagan hudud. Tuproq tiplari shim. dan janubga, shuningdek, tekislikdan balandlik (togʻlik)ka koʻtarilish bilan astasekin oʻzgarib boradi va har qaysi joyda oʻziga xos tipdagi Tuproq zonasini hosil qiladi. Tuproq zonasi tushunchasi tuproq tiplari, tuproqiklim va qishloq xoʻjaligi. ekinlarini hududda rnlashtirishda qatʼiy birlik sifatida qoʻllaniladi. Yer yuzida Tuproq … Читать далее
TOSHHOVUZ (Dashhovuz) — Turkmanistonning Toshhovuz viloyatidagi shahar, viloyat markazi. Turkmanistonning shim. da, Toshhovuz vohasida joylashgan. Toshhovuz stansiyasi. Toshhovuzdan Ashxobodgacha 635 km. Aholisi 165,4 ming kishi (1999). Toshhovuz 1816-y. da Xiva xonligi qalʼasi sifatida Xiva xoni Muhammad Rahimxon I (1806—1825) tomonidan qurdirilgan. 1873-y. da Xiva xonligi tarkibida Rossiya imperiyasi protektoratiga kiritilgan. 1920-y. dan XXSRda; 1924-y. dan … Читать далее
TAXTAKOʻPIR TUMANI — Qoraqal pogʻiston Respublikasidagi tuman. 1928-y. may oyida tashkil qilingan. 1963-y. T. t. tugatilib, Chimboy tumaniga birlashtirilgan. 1965-y. oʻz nomi bilan Chimboy tumanidan ajralib chiqqan. T . t. janubdan Beruniy, jan,sharqsan Ellikqalʼa, gʻarbdan Qoraoʻzak, shim. gʻarbdan Moʻynoq tumani, shim. sharqdan Qozogʻiston Respublikasi va sharqsan Navoiy viloyati bilan chegaradosh. Mayd. 21,1 ming km2. Aholisi … Читать далее
TAMILNAD (1969-y. gacha Madras) — Hindistonning jan. qismidagi shtat, Hind okeanining Bengaliya qoʻltigʻi soxilida. Mayd. 130 ming km2. Aholisi 62,1 mln. kishi (2001), asosiy kismi tamillar. Maʼmuriy markazi — Chennay sh. Shtat hududi Hindiston ya. o. janubiy chekkasining sharqiy qismidagi allyuvial dengizboʻyi tekisligi va Dekan yassitogʻligining jan. chekkasini egallaydi, gʻarbda uni 2500 m gacha balandlikdagi … Читать далее
ERGASHEV Erkin Hamidovich (1933.1.11 — Samarqand — 2004.8.1) — parazitologgelmintolog olim. Oʻzbekiston FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1983), veterinariya fanlari d-ri (1964), prof. (1965). Oʻzbekiston qishloq xoʻjaligi in-ti veterinariya f-tini tugatgan (1953). Samarqand qishloq xoʻjaligi in-tida aspirant (195356), parazitologiya kafedrasi dotsenti (1957—64), veterinariya f-ti dekani (1960 —62), Oʻzbekiston Veterinariya ilmiy tekshirish in-ti … Читать далее
EFIOPIYA, Efiopiya Federativ Demokratik Respublikasi, Habashiston — Shim. Sharqiy Afrikadagi davlat. Mayd. 1222 ming km2. Aholisi 67,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — AddisAbeba shahri Maʼmuriy jihatdan 9 shtatga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Efiopiya — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1995 yil 22 avg. da qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (2001-yildan Girma VoldeGiorgis), u parlament tomonidan 6 yil … Читать далее
KENESARIN Natay Azimxonovich (1908, Chayon qishlogʻi, hoz. QozogʻistonningJan. Qozogʻiston viloyati — 1975, 16. 4, Toshkent) — geolog olim. Oʻzbekiston FA muxbir aʼzosi (1962), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan geolog (1967), geol.-mineralogiya fanlari dri (1958), prof. (1955), Oʻrta Osiyo industriya in-tini tugatgan, (1935). Qozogʻiston FAning gidrogeologiya va muhandislik geologiyasi boʻlimi boshligʻi (1944-y. dan). Toshkent qishloq xoʻjaligi in-tida prof. … Читать далее
TANZIMAT (arab. — tartibga solish) — Usmonli turk sultonligida oʻtkazilgan ijtimoiysiyosiy islohotlar va shu islohotlar oʻtkazilgan davr (1839—70). Tanzimat 2 davrga boʻlinadi. Uning 1davri «Gulxona xatti sharifi» deb atalib, 1839—50y. larni oʻz ichiga oladi. 1839-y. 3 noyab. da Turkiya tashqi ishlar vaziri Rashid Posho Gulxona bogʻida Usmonli turk sultoni Abdulmajid (hukmronlik davri: 1839—61) dan barcha … Читать далее