KOʻRLIK, soʻqirlik, koʻz o j i z l i g i — koʻrish qobiliyatining butunlay yoʻqolishi, yorugʻlikni qorongʻilikdan ajrata olmaslik. Bunda koʻrish oʻtkirligi «0» boʻladi, buni davolash imkoni deyarli yoʻq. Yorugʻlikni qorongʻilikdan ajrata olmaydigan absolyut K. va koʻrish qobiliyati bir oz saqlangan n i s b i y K. farq qilinadi. I. ch. yoki kasbga … Читать далее
KONYUNKTIVIT — konyunktivaning yalligʻlanishi. Asosan, infeksiya (streptokokk, pnevmokokk va b.), fizik va kimyoviy moddalar tushishi (mas, qovoklarni hadeb boʻyash — ekzogen omil), umumiy infeksion kasalliklar (qizamiq, skarlatina, allergik yoki meʼda-ichak yoʻli kasalliklari — endogen omil), shuningdek, alkogolizm va b. sabab boʻladi. Oʻtkir va surunkali Konyunktivit farq qilinadi. Oʻ t k i r K. kelib chiqishiga … Читать далее
TELEVIDENIE (tele… — va rus. videniye — koʻrish) — fan, texnika va madaniyatning koʻrinadigan axborotlar (harakatlanuvchi tasvirlar)ni radioelektron vositalar yordamida muayyan masofaga uzatish bilan bogʻliq sohasi; axborotlarni tarqatish vositalaridan biri. Insoniyat oʻzi yashab turgan joydan uzokdagi narsalar va voqealarni koʻrish istagi bilan hamisha band boʻlib kelgan. Bu istak koʻp halqlarning afsona va ertaklarida oʻz aksini … Читать далее
TOSHKENT — shahar, Oʻzbekiston Respublikasi poytaxti, Toshkent viloyati markazi. Markaziy Osiyoning yirik sanoattransport chorrraxasi va madaniyat markazlaridan. Respublikaning shim. sharqiy qismida, Tyanshan togʻlari etaklarida, 440—480 m balandlikda, Chirchiq daryosi vodiysida joylashgan. Iqlimi kontinental, yillik oʻrtacha t-ra 13,3°, yanv. ning oʻrtacha trasi —1,1°, eng past t-ra —29°. Iyulning oʻrtacha trasi 27,5°, eng yuqori t-ra 42°. Yiliga … Читать далее
PLANSHET (frans. planchette — tax-tacha) — 1) menzulaning bir qismi; 40 sm*40 sm dan 60 sm xbO sm gacha boʻlgan kvadrat shakldagi taxta; 2) koʻz bilan chamalab planga olishda ishlatiladigan chiziqdi qogʻoz, kompas oʻrnatilgan papka yoki taxtacha; 3) geografik va topografik xaritalar joylanadigan, tashqi tomoniga shaffof plastinka oʻrnatilgan tekis sumka; 4) ar-tilleriyada oʻt ochish uchun … Читать далее
XORIOIDIT (lot. chorioida — koʻzning tomirli pardasi) — quzning tomirli pardasi yalligʻlanishi. Bunda, koʻz toʻr pardasi ham zararlanadi (xorioretinit). Kupincha, sil, zaxm, tugʻruqdan keyingi sepsis, koʻzning shikastlanishi va b. oqibatida kelib chiqadi. Infeksiya tomirli pardaga qon orqali oʻtadi. Xorioiditda oʻchokdi yalligʻlanish kuzatiladi, keyinchalik tomirli va toʻr pardaning yalligʻlangan kismi atrofiyata uchraydi, koʻz xiralashadi. Kasallik belgilariga … Читать далее
PIGMENTATSIYA (lot. pigmentum — boʻyoq, rang) — odam terisi, koʻz qorachigʻi, sochi va junining pigmentlar bilan boʻyalishi. Inson toʻqimalarining rangi undagi har xil pigmentlar miqdorita bogʻliq. Teri, soch va koʻz qorachigʻining rangi pigment — melanin bilan belgilanadi. Teri, koʻz qorachigʻi va soch tusining har xil boʻlishi bu aʼzolardagi melaninning miqdori va qanday joylashishiga bogʻliq. Ularda … Читать далее
TABIBLIK — xalq tabobati asosida bemorlarni davolash. Sharq xalqlarida bir necha ming yillik tarixga ega boʻlib, avloddanavlodga oʻtib, rivojlanib kelgan. Avestodya taʼkidlanishicha, tabiblar qaror topgan qonunqoidalar asosida bemorlarni davolashgan. Tabiblar odamlarni shunchaki giyoxlar va maʼdanlardan tayyorlangan doridarmonlar bilan davolabgina krlmay, hatto koʻz jarroxligi amaliyotini ham bajarishgan. Oʻrta asrlarda faqat Xorazm va Xurosonda emas, savdo va … Читать далее
OʻQ-YOY (lot.) — Zodiaksat yulduz turkumi. Eng yorugʻ yulduzlari 1,8 va 2,0 yulduz kattaligida. Oʻq-yoyda qishki quyosh turishi va Galaktika markazi joylashgan. Oddiy koʻz bilan koʻrish mumkin boʻlgan sharsimon yulduz toʻplamlari M55 ham Oʻq-yoy da. Oʻzbekiston hududida yozda yaxshi koʻrinadi. Пост Навигацияси
KALLA SUYAGI, bosh skeleti — umurtqali xdyvonlar va odamning bosh skeleti. Katta yoshdagi kishilarda Kalla suyagi choklar bilan birlashgan, chaqaloqlarda bu suyaklar oʻrtasida suyaklanmagan kism — liqildoklar boʻladi. Odam kallasi 23 suyakdan iborat, ular juft va ayrimlari toq boʻladi. Odamda bosh miya juda rivojlanganligi uchun Kalla suyagining miya qismi (K. s. qutisi) katta, yuz qismi … Читать далее