MOZAMBIK (Mocambique), Mozambik Respublikasi (Republica de Mozambique) — Afrikaning jan,sharqiy sohilidagi davlat. Mayd. 801,6 ming km2. Aholisi 19,4 mln. kishi (2001). Poytaxti — Maputu sh. Maʼmuriy jihatdan 11 viloyat (provincia) ra boʻlinadi. Maputu sh. ham viloyat maqomiga ega. Davlat tuzumi. Mozambik — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik aʼzosi. 1990-y. 30 noyab. da qabul qilingan konstitutsiya … Читать далее
MAMADALIYEVA Saodatxon Rasulovna (1954.19.4, Buvayda tumani) — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi (1995). Qoʻqon ped. in-tining oʻzbek tili va adabiyoti f-tini tutatgan (1977). 1973-y. dan Buvayda tumanidagi 5maktabda bolalar yetakchisi, 1977-y. dan ona tili va adabiyot oʻqituvchisi. Mamadaliyeva darsni ilgʻor pedagogik texnologiyalar asosida oʻtadi. Uning tashabbusi bilan maktabda texnika vositalari bilan toʻliq ji-hozlangan fan xonasi tashkil … Читать далее
MALAYZIYA (Persekutuan Tanah Malaysiu) — Jan.-Sharqiy Osiyodagi davlat. X,ududini Jan. Xitoy dengizi ikkiga ajratib turadi; Gʻarbiy Malayziya (Malayya) Malakka ya. o. ning jan. da, Sharkiy M. Kalimantal o. ning shim. qismida joylashgan. Mayd. 332,8 ming km2. Aholisi 22,2 mln. kishi (2001). Poytaxti — Kuala-Lumpur sh. Maʼmuriy jihatdan 13 shtat va 2 federal hududga boʻlinadi. Davlat … Читать далее
PROTORENESSANS (yun. protos – bi-rinchi, frans. Renaissance — uygʻonish) — Uygʻonish davri sanʼatiga zamin yaratgan Italiya madaniyatining ilk bosqichi (13—14-a. boshlari). «Protorenessans» atamasi shveysariyalik tarixchi Ya. Burkxard tomonidan ilk bor qoʻllanilgan. Protorenessans erkin shaharlarning jadal rivojlanib kengayishi, ishlab chikaruvchi kuchlar va savdosotiqning oʻsishi bilan bogʻliq. Sanoat va madaniyat gurkirab taraqqiy eta boshladi, dunyoviy fanlarga qiziqish … Читать далее
PANJARA — meʼmoriy boʻlak; kataksimon toʻqima shakl, toʻsiq. Binolarning eshik, darcha, tuynuk, zinapoyalarida, ayvonlarda toʻsiq va ayni paytda bezak vazifasini oʻtaydi. Turar joy, bogʻlarda, koʻchalarda, uy-roʻzgʻor buyumlarida, amaliy sanʼat va hunarmandlik buyumlarida ham bezak sifatida foydalaniladi. Panjara yogʻoch taxtachalarni, gʻishtni qalab, ganch va metallni quyib va oʻyib, toshni qalab va oʻyib oʻsimliksimon, handasiy shakl hosil … Читать далее
KOMILOVA Xosiyat Komilovna (1912.25.4, Qoʻqon – 1961.27.12, Toshkent) — tilshunos olima. Oʻzbekiston FA muxbir aʼzosi (1952), filol. fanlari nomzodi (1944), hoz. SamDUning filol. f-tini tugatgan (1935). Buxoro pedagogika in-tida kafedra mudiri (1935—39), Oʻzbekiston FA Til va adabiyot in-tida katta ilmiy xodim (1944—61). Komilova oʻzbek tilining orfografiyasi, morfologiya va sintaksisi sohalarida i. t. ishlari olib borgan … Читать далее
MIYONBUZRUK, Solihov Miyonbuzruk (1891—Toshkent—1938.4.10) — adabiyotshunos, folklorshunos va sanʼatshunos olim. Istanbul untini tugatgan (1927). Oʻzbekistonga qaytgach (1927), Oʻrta Osiyo unti sharq f-tida oʻzbek tili va adabiyotidan dare bergan (1927—31). M. Avezov, A. K. Borovkov, M. Shayxzoda, Mirzakalon Ismoiliy kabi tanikli yozuvchi va olimlarga ustozlik qilgan. Tojikiston davlat ma-orif in-tida oʻqituvchi (1931—32), Oʻzbekiston Madaniy qurilish ilmiy … Читать далее
MADANIYAT — jamiyat, inson ijodiy kuch va qobiliyatlari tarixiy taraqqiyotining muayyan darajasi. Kishilar hayoti va faoliyatining turli koʻrinishlarida, shuningdek, ular yaratadigan moddiy va maʼnaviy boyliklarda ifodalanadi. «Madaniyat» tushunchasi muayyan tarixiy davr (antik Madaniyat), konkret jamiyat, elat va millat (oʻzbek Madaniyati), shuningdek, inson faoliyati yoki turmushining oʻziga xos sohalari (mas, mehnat M. i, badiiy Madaniyat, turmush … Читать далее
KARIMOV Gʻulom Karimovich (1909.15.4 — Toshkent — 1991.2.1) — adabiyotshunos olim. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1969). Fi-lol. fanlari d-ri (1962), prof. (1963). Leningraddagi Tarix, falsafa va lingvistika in-tini tugatgan (1935). Oʻzbekiston Fanlar qoʻmitasi (1943-y. dan Oʻzbekiston FA) qoshidagi Til va adabiyot in-tida ilmiy xodim (1938—48), Oʻzbekiston ped. fanlari i. t. inti direktori (1948—51), Oʻrta … Читать далее
PARIJ UNIVERSITETI, Sor!bonna — Fransiyadagi yirik oʻquv va ilmiy markazlardan biri. 1215-y. cherkov maktabi negizida vujudga kelib, Yevropada birinchi dunyoviy un-t hisoblangan. Dastlab sanʼat, huquq, ilohiyot, tibbiyot f-tlari boʻlgan. 1257-y. Parijning Lotin kvartalida Sorbonna deb atalgan kollej tashkil etilgan (asoschisi — R. De Sorbon nomi bilan bogʻliq). 17-a. da Sorbonna kolleji bilan Parij universiteti qoʻshilib, … Читать далее