VEGETATIV KOʻPAYISH — vegetativ organlar yoki ularning bir qismidan yangi organizm paydo boʻlishi; koʻp hujayralilar uchun xos. Vegetativ koʻpayishda ham bir hujayralilarning jinsiy koʻpayishi singari klonlar — genetik jihatdan bir xiddagi individlar guruhi vujudga keladi. 1. Oʻsimliklarda Vegetativ koʻpayish tallom ixtisoslashmagan qismining ajralishi (koʻpchilik suv oʻtlari va yuksak zamburugʻlar) yoki tallomdan ixtisoslashgan qismlar ajralishi (xarasimon … Читать далее
VAMPIRLAR, arvoh shapalaklar, desmodsimonlar (Desmodontidae) — koʻrshapalaklar oilasi. Vampirlarni baʼzan barg burunlilar oilasiga kenja oila sifatida kiritiladi. Tanasining uz. 6,5—9 sm. Yuqori jagʻidagi kurak tishlari yirik va oʻtkir; qoziq tishlari yaxshi rivojlangan; keyingi (oziq) tishlari mayda, qisman reduksiyaga uchragan. Ichagi kalta, oshqozoni choʻziluvchan boʻlib, birdaniga koʻp miqdordagi oziqni saqlashta moslashgan. Vampirlar urugʻi Jan. va Markaziy … Читать далее
GIBBERELLINLAR — oʻsimliklarning oʻsish jarayonlarini boshqaruvchi tabiiy moddalar (fitogormonlar guruhi). Yapon olimi Ye. Kurosava 1926-y. da kashf etgan. Kimyoviy tabiatiga koʻra tarkibida 19 yoki 20 ta uglerod atomi tutgan tetratsiklik mono-, di – va tri-karbon kislotalardir. 70 ga yaqin Gibberellinlar maʼlum. Ular GA, GA va sh. k. belgilanadi. Gibberellinlar oz miqsorda yuksak oʻsimliklar tarkibida koʻp … Читать далее
VINO (lot. winum — aylanuvchi, oʻraluvchi) — uzum va mevalar sharbati yoki turpini achitqilar ishtirokida spirtli bijgʻitish yoʻli bilan tayyorlanadigan ichimlik. Qadimda Sharq xalqlari Vinoni sharob, may, musallas deb yuritishgan. Hoz. davrda Vino jahondagi 45 mamlakatda ishlab chiqariladi va deyarli barcha mamlakatlarda isteʼmol etiladi. Jahon mamlakatlari oʻrtasida Fransiya va Italiyada eng koʻp uzum vinosi ishlab … Читать далее
BUGʻDOY (Triticum) — gʻalladoshlar oilasiga mansub oʻtsimon oʻsimliklar turkumi; eng qad. va hoz. dunyoning koʻpgina mamlakatlarda ekiladigan asosiy don ekini. Somatik hujayralarida xromosomalarning soniga koʻra farq qiladigan 3 (diploid, tetraploid, geksaploid) qatorga kiradigan 30 ga yaqin yovvoyi va madaniy turlari bor. Jahon dehqonchiligida asosan yumshoq Bugʻdoy yoki oddiy Bugʻdoy (T. aestivum, T. vulgare) va qattiq … Читать далее