MINGTEPA — koʻhna shahar xarobasi (mil. av. 3 — mil. 5-a.). Andijon viloyati, Marhamat tumanы markaziga tutashib ketgan yodgorlik. Xitoy yozma manbalaridagi Ershi sh. bilan aynan deb taxmin etiladi. 1940—50 y. larda A. N. Bernshtam, Yu. A. Zadneprovskiy, keyinchalik (90-y. larda) Oʻzbekiston FA Arxeologiya in-tining Fargona otryadi (B. Matboboyev) arxeologik tekshirish ishlari olib borgan. Mingtepa … Читать далее
PATOLOGIK ANATOMIYA, patologik morfologiya — odam va hayvon organizmidagi patologik jarayonlarning morfologik asoslarini, pa-togeneznnnt morfologik tomonlarini oʻrganadigan fan; patologiyannng eng muhim qismi. Patologik anatomiya patologik fiziologiya, mikrobiologiya, gigiyena kabi fanlar bilan chambarchas bogʻlangan. Patologik anatomiya umumiy va xususiy qismlarga boʻlinadi. Umumiy Patologik anatomiya umumiy patologik jarayonlar (kon aylanishining bu-zilishi, yalliglanish va b.)ni, xususiy Patologik anatomiya … Читать далее
KRESTYANLAR ARMIYASI — Rossiyadan koʻchirib keltirilgan rus mujiklaridan Jalolobodsa tuzilgan armiya (1918—20). Jalolobod va Oʻshdagi rus qishloqparining aqolisi chor Rossiyasi davrida koʻchib keltirilgan rus krestyanlaridan tashqil topgan boʻlib, 1918-y. koʻzida ularga sovet hokimiyati oʻzlarini himoya qilish uchun qurol-yarogʻ tarqatgan. Turkiston Respublikasi harbiy komissari K. Osipov 1918-y. dek. da Fargʻovada Krestyanlar armiyasi rahbarlari bilan uchrashadi. Polkovnik … Читать далее
TUPROQSHUNOSLIK — tuproq haqidagi fan; uning tarkibi, xossalari, kelib chiqishi, taraqqiyoti, geografik tarqalishi, unumli foydalanish usullari va unumdorligini oshirish yoʻllarini oʻrganadi. Tuproqshunoslik tabiiytarixiy fanlarga mansub boʻlib, tuproqni tabiat mahsuli, mehnat predmete, ishlab chiqarish. vositasi sifatida tadqiq etadi. Tuproqshunoslik iklimshunoslik, geomorfologiya, petrografiya, oʻsimliklar fiziologiyasi kabi boshqa tabiiy fanlar bilan uzviy bogʻliq. Q. x. da tuproq unumdorligini … Читать далее
MIKROBIOLOGIYA SANOATI — sanoat tarmogʻi; i. ch. jarayonida turli nooziq-ovqat xom ashyo turlari (neft va gaz uglevodorodlari, gidrolizatlar, yogʻoch)dan va qand lavlagi, makkajoʻxori, moyli va yormabop ekinlar va b. ning donini sanoatda kayta ishlash chiqitlaridan qimmatli mahsulotlarni mikrobiologik sintez qilib olishga asoslanadi. Oqsilvitaminli konsentratlar, aminokislotalar, vitaminlar, ferment preparatlari, antibiotiklar, oʻsimliklarni zararkunanda va hasharotlardan himoya qilishda … Читать далее
MARHAMAT — Andijon viloyatidagi shahar (1974-y. gacha Russkoye selo deb atalgan posyolka). Marhamat tumanining maʼmuriy markazi. Viloyat markazi (Andijon sh.)dan 40 km, yaqin t. y. stansiyasi — Asaka (25 km). Aholisi 11,7 ming kishi (2000). Shahar chekkasidan Jan. Fargʻona kanali oʻtadi. Marhamatda qad. Davan podsholigining Ershi sh. (keyingi nomi Mingtepa) ning xarobalari saqlangan. Xitoyliklar mil. … Читать далее
PARPI QOʻRBOSHI, Parpi [taxm. 1882, Andijon atrofidagi Qoʻqonqishloq (hoz. Paxtaobod sh.) —1921.9.4] — Fargʻona vodiysida sovet rejimiga qarshi harakat rahbarlaridan biri. 1918-y. boshlarida Fargʻona vodiysida qizil armiyaga qarshi harakat boshlagan 9 harbiy qoʻmondonning oltinchisi. Koʻqonqishloqdagi Kiziloyoq qishlogʻida qarorgohi joylashgan. Oʻz nomidan pul bosib, muomalaga chiqargan (1919-y. boshidan). Madaminbek va keyinchalik Shermuhammadbekning asosiy oʻrinbosarlaridan biri sifa-tida … Читать далее
MUSIQA TANLOVLARI VA FESTIVALLARI — xonanda, sozanda, kompozitor, bastakor, musiqa jamoalari va b. ning ijodiy musobakalari va konsert tadbirlari. Odatda, oldindan eʼlon qilingan shartlar asosida oʻtkaziladi. Yunonistonda mil. av. 590 – y. larda paydo boʻlgan (Pifiya oʻyinlari). Hoz. koʻrinishda 19-a. ning boshida yuzaga kelgan (1803, Parijdagi «Nafis sanʼatlar akademiyam»). Ilk xalqaro musiqa tanlovi 1856-y. Bryus-selda … Читать далее
POMIR-FARGʻONA KOMPLEKS EKSPEDITSIYASI — sobiq SSSR FA tomonidan tashkil etilib, 1950—52 y. lari faoliyat koʻrsatgan. A. N. Bernshtam rahbarligida tuzilgan bu ekspeditsiya oʻz oldiga Oʻrta Osiyo arxeologiyasi va etnografiyasini oʻrganishni asosiy vazifa qilib olgan. Ekspeditsiya aʼzolari qadimdan yashab oʻtgan oʻtroq dehqonchilik va chorvachilik bilan shugʻullangan aholi madaniyati, tarixiga doyr muhim kashfiyotlar qildilar. Jumladan, qad. Oʻrta … Читать далее
MAMADALIYEV Fattohxon (1923.25.8, Baliqchi tumani — 1999.3.4, Toshkent, Baliqchi tumanida dafn etilgan) — xonanda, sozanda (gʻijjak, tanbur, dutor) va bastakor. Uzbekiston xalq hofizi (1990). Andijon ped. in-tini tugatgan (1960). Ashula, katta ashula va maqom yoʻllarini Umrzoq Polvon Saydali, usta Roʻzimatxon Isaboyev, B. Fayziyev, Abdulla Taraz, shuningdek, J. Sultonov va Yu. Rajabiylardan oʻrgangan. Andijon viloyati turli … Читать далее