BENDER (Benderi) — Moldaviya Respublikasidagi shahar. Dnestr daryosi boʻyidagi pristan. T. y. tuguni. Aholisi 133 ming kishi (1991). Bender — respublikaning sanoat markaparidan biri. Oziq-ovqat, yengil sanoat (goʻsht k-ti, yogʻ, vino, konserva z-dlari, shoyi k-ti, ip yigirish, poyabzal, tikuvchilik fkalari), mashinasozlik, «Moldgidrolizmash» i. ch. birlashmasi, «Elektroapparatura», kabel, kema tuzatish, kemasozlik z-dlari, yengil sanoat texnikumi, tibbiyot … Читать далее
GOMEL VILOYATI — Belorussiya tarkibidagi viloyat. 1938 i. 15 yanv. da tashkil etilgan. Respublikaning jan.-sharqida. Mayd. 40,4 ming km2. Aholisi 1674 ming kishi, asosan beloruslar; shuningdek, rus, ukrain, yahudiy, polyak va b. ham yashaydi. 21 tumanga boʻlingan; 17 shahar, 17 shaharcha bor. Markazi — Gomel sh. Yer yuzasi tekislik. Gʻarbida Pripyat Polesyesi (120—140 m), sharqida … Читать далее
YANGI ZELANDIYA — Tinch okeanning jan. gʻarbiy qismidagi davlat. Mayd. 268,7 ming km2. Aholisi 3,994 mln. kishi (2004). Poytaxti — Vellington shahri Maʼmuriy jihatdan 10 provinsiya (rgoutse)ga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Yangi Zelandiya — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi parlamentar monarxiya. Buyuk Britaniya parlamenti va asosan, Yangi Zelandiya parlamenti tomonidan qabul qilingan qonun hujjatlariga amal … Читать далее
YELIMLI BIRIKMA — mashina detallari, qurilish konstruksiyalari, mebellar, yengil sanoat buyumlari va b. ning yelim yordamida tayyorlanadigan ajralmas birikmalari. Yelimli birikma turli xil materiallarni mahkamlashga imkon beradi. Poʻlat, alyuminiy, jez, tekstolit, getinaks, shisha, faner, yogʻoch, gazlama, plastmassa, rezina va b. materiallardan buyumlar tayyorlashda Yelimli birikma foydalaniladi. Jihozlarni yigʻish va inshootlarni qurishda Yelimli birikma payvandlash, parchinlash … Читать далее
YEREVAN (1936-y. gacha Erivan) — Armaniston Respublikasi poytaxti. Armanistonning maʼmuriy, madaniy va ilmiy markazi. Ararat tekisligining shim. chekkasida, Razdan daryosi (Arakening chap irmogʻi) boʻyida. Iqlimi keskin kontinental. Yozi quruq va issiq, qishi qisqa, sovuq. Avg. ning oʻrtacha t-rasi 24,8°, yanv. niki —4,2°. Yiliga 320—350 mm yogʻin yogʻadi. Aholisi 1249 ming kishi (1995). Arxeologik qazishlarda topilgan … Читать далее
YAPONIYA (yaponcha Nippon, Nixon) — Sharqiy Osiyoda, Tinch okeandagi orollarda joylashgan davlat. Ya. hududida 6,8 mingga yaqin orol boʻlib, shim. sharqdan jan. gʻarbga qariyb 3,5 ming km ga choʻzilgan; eng yirik orollari: Xokkaydo, Xonsyu, Sekoku va Kyusyu. Shim. dan Oxota dengizi, sharq va jan. sharqdan Tinch okean, gʻarbdan Yapon va SharqiyXitoy dengizlari bilan oʻralgan. Mayd. … Читать далее
YAKUTSK — shahar, RF Saxa Respublikasi poytaxti. Lena daryosi boʻyidagi port. Aholisi 210,7 ming kishi (2002). Respublikaning sanoat va madaniyat markazi. Ya. Lena daryosining oʻng sohilida, 1632-yilda ostrog (oʻtkir uchli yogʻochlar bilan oʻralgan qalʼa) sifatida vujudga kelgan. 1642—43 yillarda daryoning chap sohiliga koʻchirilgan. 17 — 18-asrning 1-yarmida Ya. Shim. Sharqiy Sibirning harbiymaʼmuriy va savdo markazi … Читать далее
BEREZNIKI (1933-y. gacha UsolyeSolikamskoye) — RF Perm viloyatidagi shahar (1932-y. dan). Kama suv ombori sohilidagi port. T. y. stansiyasi. Aholisi 197,6 ming kishi (1999). Shahar yaqinida 17-a. dan ishga tushirilgan osh tuzi, kaliy va magniy tuz konlari bor. Kime sanoati markazi («Uralkaliy», «Soda», «Azot» i. ch. birlashmalari, kimyo z-di va b.), titanmagniy k-ti, elektrotexnika, metallsozlik, … Читать далее
VITEBSK VILOYATI — Belorussiyaning shim.-sharqidagi viloyat. 1938 i. 15 yanv. da tuzilgan. Vitebsk viloyatida 19 shahar va 26 shaharcha bor. Mayd. 40,1 ming km2. Aholisi 1434,7 ming kishi (1999), asosan beloruslar, shuningdek rus, ukrain, polyak, yahudiy va b. ham yashaydi Markazi — Vitebsk sh. Yer yuzasi asosan tekislik, qator tepalar va ular orasida botqoklashgan pastliklar … Читать далее
VELLINGTON, Uellington (Wellington) — Yangi Zelandiya poytaxti, Shimoliy o. ning jan. da, Tinch okeanning Port-Nikolson qoʻltigʻini oʻrab turuvchi togʻ yon bagʻrida joylashgan. Iklimi subtropik dengiz iqlim, yanv. ning oʻrtacha t-rasi 16°, iyulniki 8°, yillik yogʻin qariyb 1445 mm. Tez-tez zilzila boʻlib turadi. Aholisi 335,5 ming kishi (1996). Dengiz porti (yuk ortish va tushirish 15 mln. … Читать далее