Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/a/asos/

BEKETOV Nikolay Nikolayevich [1827.1 (13).1 – 1911.30.11 (13.12)] – Rossiyada fizikkimyogarlar maktabining asoschisi. Peterburg FA akad. (1886). Metall oksidlaridan metallarning qaytarilish usulini kashf etib, alyumotermiyaga asos solgan. Metall tuzlari eritmalaridan ularning bosim ostida vodorod bilan si-qib chiqarilishini aniqlagan. Rossiyada ilk bor termokimyoviy lab. tashkil etgan. Benzureid va atsetureidni sintez qilgan (1852), birinchi boʻlib ishqoriy metallarning … Читать далее

VEDANTA (sanskritcha aynan — vedalarning oxiri) — Hindistonda tarqalgan diniy-falsafiy oqim. Mil. av. 4-a. da hind mutafakkiri Badarayana asos solgan. Vedantaga, keng maʼnoda Vedantaning oʻzi, purvamimansa, vishnuizm hamda shivaizmnnng baʼzi taʼlimotlari kiradi. Vedanta tarafdorlari koʻp xudolar asta-sekin yagona xudoga aylanadi, yagona xudo hayot nafasi, umumolamning «Men»i, yaʼni «mutlaq borliq» — Brahmaair, hamma parsa Brahmadan paydo … Читать далее

VARGAS (Varqas) Jetuliu Dornelis (1883.19.4, San-Borja – 1954.24.8, Rio-de-Janeyro) — Braziliya prezidenta (1930-45 va 1951-54). 1937-y. fashistlar Italiyasidagi kabi «yangi davlat» tuzumi oʻrnatgan. 1945-y. Braziliya trabalistlar (ishchilar) partiya-siga asos solgan. Sanoatda davlat sek-torining taraqqiy etishiga imkon bergan. Пост Навигацияси

VANUATU, Vanuatu Respublikasi (Ripablik blong Vanuatu) — Tinch okeanning jan.-gʻarbiy qismida joylashgan Yangi Gebrid o. lari (80 oroldan iborat) dagi davlat. Bu orollarning eng yiriklari Espiritu-Santo, Ambrim, Malekula, Maevo, Efate. Mayd. 12 190 km2. Aholisi 189,6 ming kishi (1990-y. lar oxiri). Poytaxti — Port-Vila sh. Maʼmuriy jihatdan 6 provinsiyaga boʻlingan. Davlat tuzumi. V. Respublikasi Buyuk … Читать далее

VANADZOR (1935-y. gacha Karaklis) – Armanistondagi shahar. T. y. stansiyasi. Aholisi 75,6 ming kishidan ziyod (1999). Kime, mashinasozlik, oziq-ovqat yengil sanoat tarmoqlari, ped. in-ti, teatr bor. Togʻiqlimi kurorta. Vanadzorga 1836 i. asos solingan. 1988-yilgi zilzila natijasida koʻp ziyon koʻrgan. Пост Навигацияси

VALENSIYA — Ispaniya sharqilagi shahar. Valensiya tarixiy viloyati va provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 753 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Turiya daryosining Oʻrta dengizga quyilish joyidagi port. Xalqaro aeroport bor. T. y. tuguni. Sanoati asosan k,, x. mahsulotlarini qayta ishlash va chetga chiqarish bilan bogʻlangan. Mashinasozlik, kemasozlik, toʻqimachilik, yogʻochsozlik, kimyo sanoati korxonalari bor. Hunarmandchilik rivojlangan. … Читать далее

VLADIGEROV Pancho (1899.1.3, Syurix — 1978, Sofiya) — bolgar kompozitori, pianinochi, dirijyor va pedagog. Bolgariya xalq artista (1949). Mil-liy kompozitorlik maktabining yirik vakili. Ijodida bolgar musiqa folkloridan keng foydalangan, zamonaviy bolgar musiqasining qator janrlari (konsert, sonata, fortepiano musiqasi va b.)ga asos solgan. Romantik, koʻtarinki ruh b-n sugʻorilgan musiqiy obrazlariing yorqinligi, garmoniyaning nafisligi, orkestr vositalarining boyligi … Читать далее

BRAHMI — qad. boʻgʻinli hind yozuvlaridai biri. Mil. av. 3-a. da yuzaga kelgan. Hindiston va Hindixitoy [Myanma (Birma), Shri Lanka va b. ] dagi hoz. koʻpgina yozuvlarga asos boʻlgan. Bu yozuvdagi yodgorliklar buddiylikka oid oliy farmonlar boʻlib, shoh Ashok (mil. av. 272—232) davriga mansub. Bularning koʻpchiligi qoyalarga va ibodatxonalarning ustunlariga oʻyib bitilgan. Brahmining kelib chiqishi … Читать далее

BORISOV — Belorussiyaning Minsk viloyatidagi shahar (1795-y. dan). T. i. stansiyasi. Berezina daryosi boʻyidagi pristan. Aholisi 150,7 ming kishi (1999). Mashinosozlik («Ekran» i. ch. birlashmasi va b.), yogʻochsozlik, kimyo va kimyofarmatsevtika, oziq-ovqat, yengil sanoat korxonalari ishlab turibdi. Musika asboblari, billur ishlab chiqariladi. Oʻlkashunoslik muzeyi bor. B. ga 1102-y. da asos solingan, 12a, oxirida Litva, soʻngra … Читать далее

VENEROLOGIYA (Venera va… logiya) — klinik tibbiyot sohasi; venerik kasalliklarnint yuzaga kelish va tarqalish sabablari, diagnostikasi va klinik kechishini oʻrganadi, ularning oldini olish va davolashning eng maqbul yoʻl-yoʻriqlarini ishlab chiqadi. Venerologiya dermatologiya, sotsial gigiyena, infeksion kasalliklar, akusherlik va ginekologiya, terapiya, serologiya va b. bir qancha tibbiyot fanlari bilan uzviy bogʻlangan. 18-a. gacha barcha venerik kasalliklar … Читать далее