PARRANDACHILIK — uy parrandalarini yetishtirish; chorvachiyaikning bir tarmogʻi. Parrandachilikning asosiy mahsuloti — oziq-ovqatga ishlatiladigan tuxum va goʻsht; qoʻshimcha mahsuloti — parranda pati va pari. Parrandalarni soʻyish va uni qayta ishlash chiqindilaridan yem uni ishlab chiqariladi. Parranda goʻngi — qimmatli organik oʻgʻiti. Parrandachilikda tuxum, asosan, tuxum yoʻnalishidagi, qisman goʻsht-tuxum va goʻsht yoʻnalishidagi tovuq zotlari va krosslaridan … Читать далее
TRANSFERT, transfer (frans. transfert — oʻtkazish, koʻchirish) — 1) chet el valyutasi yoki oltinni bir mamlakatdan boshqasiga oʻtkazish; 2) nomi yozilgan qimmatli qogʻozlarga egalik huquqini bir shaxs tomonidan boshqa shaxsga berish; 3) bitishuvlarga doyr toʻlovlarni bir xisobvarakdan boshqasiga oʻtkazish; 4) markaziy hokimiyat tomonidan undirilgan soliqlarning bir kismini mahalliy hokimiyat organlariga oʻtkazish. Amaliyotda oʻtkazma toʻlovlar, yaʼni … Читать далее
EHTIYOJLAR — organizm, inson shaxsi, ijtimoiy guruh, umuman jamiyatning hayot faoliyatini saqlab turish uchun zarur boʻlgan narsalarga talab, muhtojlik. Nazariy va amaliy iqtisodiyotning fundamental kategoriyalaridan biri. Ehtiyojlar subyekt bilan uning faoliyati oʻrtasidagi bogʻlanishlarni ifoda etadi va maqsadlar, mayllar, intilishlarda va pirovardida hattiharakatlar, feʼlatvorda yuzaga chiqadi. Faoliyat sohasiga qarab mehnatga, bilimga, muloqotlarga; obyektiga qarab moddiy, maʼnaviy; … Читать далее
EMOTSIYA (frans. lot. — larzaga keltiraman, hayajonlantiraman) — odam va hayvonlarning tashqi va ichki qoʻzgʻatuvchilar taʼsiriga nisbatan subyektiv reaksiyalari. Emotsiya qoniqish yoki qoniqmaslik, quvonch, qoʻrquv va boshqalar shakllarda namoyon boʻladi. Emotsiya ixtisoslashgan miya tuzilmalarining faol holatidan iborat boʻlib, odam va hayvonlarda bu holatni minimal yoki maksimallashtirish (kuchaytirish, takrorlash) istagini paydo qiladi. E xususiyati zarur ehtiyoj … Читать далее
MALI (Mali), Mali Respublikasi (Republique du Mali) — Gʻarbiy Afrikadagi davlat. Mayd. 1,24 mln. km2, aholisi 11 mln. kishi (2001). Poytaxti — Bamako sh. Maʼmuriy jihatdan Bamako hududi va 8 viloyat (region)ga boʻlingan. Davlat tuzumi. Mali — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1992-y. 12 yanv. dagi referendumda maʼqullangan. Davlat boshligʻi — prezident (1992-y. dan Alfa Umar Konare). … Читать далее
MADANIY OʻSIMLIKLARNING KELIB CHIQISH MARKAZLARI — Yer sharida oʻsimliklarning muayyan turlari dastlab madaniylashtirilgan (dehqonchilikda ekilgan) va ularning genetik xilma-xilligi eng koʻp boʻlgan geografik markazlar. Madaniy oʻsimliklarning kelib chiqish markazlari toʻgʻrisidagi taʼlimot madaniy oʻsimliklar seleksiyasi va ularning navlarini yaxshilash uchun boshlangʻich materiallarga ehtiyojlar tufayli yuzaga kelgan. Unga Ch. Darvinning biologik turlarning kelib chiqishida geografik markazlarning mavjudligi … Читать далее
REYKYAVIK — Islandiyaning poytaxti. Mamlakatning siyosiy, iqtisodiy va madaniy markazi. Islandiya o. ning jan. gʻarbiy qismida, Atlantika okeanining Faxsafloui qoʻltigʻi sotsilida joydashgan. Iqlimi qishi yumshoq subarktika dengiz iqlimi. Yanv. ning oʻrtacha trasi 0,4°, iyulda 11 — 12°. Qishda qoʻltiq suvi muzlamaydi. Yillik yogʻin 800 mm. Aholisi 112,2 ming kishi (2002). Reykyavik — transatlantika yoʻlidagi muhim … Читать далее
SUV ISITKICH — sovuq suvni bugʻ, qaynoq suv, qaynoq gaz va elektr toki bilan isitish uchun moʻljallangan issiqlik almashish apparati. Sirtki isitish va tegishib isitish (kontakt) usulida ishlaydigan turlari bor. Sirtki isitish apparatlarida ichida bugʻ yoki qaynoq suv aylanib yuradigan quvurlarning sirti sovuq suvni isitadi. Bular koʻproq tarqalgan. Tegishib isitish apparatlarida sovuq suv bugʻ yoki … Читать далее
MUZEYLAR (yun. musion — muzalarga bagʻishlangan joy) — tarixiy, moddiy va maʼnaviy yodgorliklarni toʻplash, saqlash, oʻrganish va targʻib qilish ishlarini amalga oshiruvchi ilmiy, ilmiymaʼrifiy muassasalar. Muzeylar xazinasida, asosan, moddiy va tasviriy narsalar, shuningdek, sanʼat asarlari jamlanadi, shu bilan birga yozma manbalar (qadimdan hoz. davrgacha boʻlgan tarixiy qimmatga ega qoʻlyozmalar, bosma hujjatlar, kitoblar) saqlanadi. Zamonaviy Muzeylarning … Читать далее
NAFLILIK — moddiy va maʼnaviy neʼmatlar, tovarlarning oʻz xususiyatlariga koʻra, ehtiyojlarni qondirish xossasi; tovarlar va xizmatlarni isteʼmol qilishdan har bir shaxs ola-digan muayyan qoniqish. Iqtisodiy nazariyaning asosiy tushunchalaridan biri. Naflilik darajasi — subyektiv tushuncha, u shaxsning manfaati, u yoki bu neʼmatga intilishiga bogʻliq. Neʼmatlarning inson uchun muhimligi va ahamiyati ularning inson uchun nafliligiga — ular … Читать далее