ABU ALI SAGʻONIY (Chagʻoniy) (?-955) — Sagʻoniyon (Chagʻoniyon) hukmdori. 939-y. dan somoniylarning Xurosondagi noibi. 945-y. noiblikdan boʻshatilgani uchun amir Nuhga qarshi quzgʻolon koʻtarib, yangi noib Ibrohim ibn Simjoʻrni Xurosondan quvib chiqargan. Amir 948-y. dek. da sulh tuzib, uni qayta noiblikka tayinlagan boʻlsada, koʻp oʻtmay bu qarorini bekor qilgan. Shunda Abu Ali Sagʻoniy buvayhiylar yordamida amirga … Читать далее
VERTIKAL (lot. verticalis — tik) — 1) osmon sferasida zenit va nadiryagm oʻtuvchi faraziy katga doira. Sharq va garb nuqtalardan oʻguvchi Vertikal birinchi Vertikal, janub va shim. nuqtalardan oʻtuvchi Vertikal mer i d i a n deyiladi; 2) tekislikka 90° ostida oʻtkazilgan tik chiziq (V. chiziq). Пост Навигацияси
GAMAZIDLAR (Gamasoidea) — parazitoform kanalarning katta oilasi, 20 oila, 3000 turdan iborat. Tanasining uz. 0,3—4 mm, sargʻish jigarrang, oyoqlari tirnogʻining ostida xoʻjayin tanasida oʻrmalab yurishga moslashgan soʻrgʻichlari bor. Ogʻiz organlari qon soʻrishga moslashgan, qorin qismining ikki yonida nafas teshiklari boʻladi. Gamazidlar qushlar tanasi, burun boʻshligʻi, oʻpkasi va havo xaltachalarida; ayrim turlari kemiruvchi hayvonlar inida va … Читать далее
BADIUZZAMON (1458, Hirot – 1515, Istanbul) — Xuroson hukmdori (1506—07). Husayn Boyqaronint toʻngʻich oʻgʻli, onasi — Marv hokimi Sanjar Mirzoning qizi Beka Sulton begim (1488-y. v. e.). B. 1473-y. dan Seyiston, keyinchalik Mozandaron hokimi. Astrobod hokimi amir Moʻgʻul xiyonatidan soʻng, Husayn Boyqaro uni Astrobodga hokim qilib tayinlagan (1493-y. dan). Soʻng, u 1496—1506-y. larda Balx hokimi … Читать далее
ABSOLYUT QOʻSHIMCHA QIYMAT — q. Qoʻshimcha qiymat nazariyasi.
VERMIPSILLYOZ — hayvonlarda Vermipsyllidae oilasiga mansub burgalar paydo kiladigan invazion kasallik. Asosan qoʻy (qoʻzichoqlarda ogʻir kechadi), echki, yosh boʻtaloqlar kasallanadi. Kasal hayvonlarda tez ozib ketish, parcha-parcha jun toʻkilib ketishi, dermatitlar (terining qizarishi, qichishi), anemiya kuzatiladi. Davosi: sovuq davrda insektitsid dustlar — piretrum, xlorofos va b. ; issiq davrda xlorofos eritmasi, trixlormetafos-3 emulsiyasi purkaladi. Oldini olish: … Читать далее
GALVANIK ELEMENTLAR — elektr toki manbalarining umumiy nomi; elektrolit va unga botirilgan ikkita turli xil metall plastinka (elektrod)lyan iborat. Bunday elementlarning yaratilishiga italyan olimi, fiziolog L. Galvani jonivorlar ustida oʻtkazgan tajribalar asosiy turtki boʻldi (nomi shundan). Galvanik elementlarda kimyoviy reaksiya natijasida hosil boʻlgan energiya bevosita elektr energiyasiga aylanadi. A. Volta yaratgan volta ustuni birinchi Galvanik … Читать далее
BADEN MAKTABI — 19 a. oxiri va 20 a. boshidagi neokantchilik yoʻnalishi. Asosiy namoyandalari — V. Vindelband va G. Rikkert Baden (yeriGermaniya)dagi Freyburg va Xeydelberg un-tlarida dars bergan. Baden maktabi vakillari insoniyat madaniyati maʼnaviy qadriyatlar zamiriga qurilgan, degan gʻoyani olgʻa surdi. Tabiatshunoslik fanlarining uslubiyotini tarix fanlari uslubiyotiga qaramaqarshi qoʻydi. Tabiatshunoslikni tabiat hodisalarining takrorlanuvchi va umumiy … Читать далее
ABRAZIYA (geologiyada) — toʻlqin taʼsirida dengiz, koʻl va yirik suv omborlari qirgʻogʻining yemirilishi va tekislanishi. Yemirilishdan paydo boʻlgan jinslar suv bilan yuvilib dengiz tubiga choʻkadi. Abraziya tezligi qirgʻoqning geologik tuzilishi hamda toʻlqin kuchiga bogʻliq. Abraziya natijasida abrazion terrasa paydo boʻladi. Abrazion terra-saning kengayishi natijasida Abraziya asta-sekin soʻnadi.
VEPSLAR (veps, vepsya, oʻzlarini bepsya deb ataydilar) — RF dagi xalq. Leningrad, Vologda viloyati va Kareliyada yashaydilar, 13 ming kishi (1992). Veps tilida soʻzlashadi. Dindorlari — pravoslavlar. Loading… Пост Навигацияси Previous PostVENETSIYA Next PostVERAKRUS