DADABOYEV Akram Dadaboyevich (1908, Xoʻjand — 1988.12.8. Toshkent) — seleksioner olim, Oʻzbekiston FA muxbir aʼzosi (1966), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1968). Toshkent qishloq xoʻjaligi in-tini tugatgan (1934). 1934—66 y. larda hoz. Oʻzbekiston gʻoʻza seleksiyasi va urugʻchiligi i. t. intida ilmiy xodim, boʻlim mudiri, seleksioner, direktor. Oʻzbekiston Qishloq xoʻjaligi FAning vitse-prezidenti (1957—61), OʻzR Qishloq xoʻjaligi … Читать далее
PINSK — Belorussiyaning Brest viloyatidagi shahar, Pina daryosining Pripyatga quyiladigan joyida. T. y. stansiyasi. Dare porti. Aholisi 132,6 ming kishi (1998). Pinskda yengil (trikotaj k-ti, sunʼiy charm, zigʻir tola z-dlari), yogʻochsozlik, oziq-ovqat sanoatlari rivojlangan. Kema taʼmirlash, temir-beton buyumlari z-dlari ishlab turibdi. Belorussiya melioratsiya va suv xoʻjaligi i. t. in-tining Polesye kompleks boʻlimi, drama teatri, tarixiy-meʼmoriy … Читать далее
FARGʻONA (1907-y. gacha — Yangi Margʻilon; 1907 — 1924-y. larda Skobelev, mahalliy talaffuzda — Iskobil deb atalgan. Podsho Rossiyasining Oʻrta Osiyoni bosib olishda va keyingi yillarda koʻplab qirgʻinbarotlar uyushtirgan generali M. D. Skobelev nomiga qoʻyilgan) — Fargʻona viloyatining maʼmuriy, iktisodiy va madaniy markazi, respublikaning yirik shaharlaridan biri. Mayd. 0,09 ming km2. Aholisi 222,4 ming kishi … Читать далее
FARA (frans. phare — mayoq, mayoq chirogʻi) — transport vositasi (avtomobil, traktor va b.) hamda oʻziyurar mashinalarning yoʻlni, ish bajarilayotgan joy va b. ni yoritish uchun moʻljallangan elektr asbobi. Asosiy qismlari — shtamplab yasalgan korpus va optik elementlar. Optik element yupqa alyuminiy qatlami surkalgan poʻlat qaytargich, bir yoki ikki tolali choʻgʻlanma lampadan iborat yoritish manbai … Читать далее
POLIMERIYA (yun. polymereia — koʻp murakkablik) — genlarning oʻzaro taʼsiri tiplaridan biri. Polimeriyada bir belgining rivojlanishi bir xilda taʼsir etuvchi 2 va undan ortik, allel boʻlmagan genlarga bogʻliq. Polimeriya 1909-y. da shved olimi N. G. Nilson-Ele tomo-nidan kashf etilgan. Xoʻjalik nuqtayi nazaridan qimmatli boʻlgan belgilar, mas, gʻoʻzaning boʻyi, tola chiqimi, tola uzunligi, koʻsagining ogʻirligi, chigi-tining … Читать далее
PILLA TORTISH, pilla chuvish, — pilla qobigʻidan xom ipak olish jarayoni. Bir necha bosqichni oʻz ichiga oladi. Dastlab pilla kapalak ochmasligi uchun issiq havo yoki bugʻda unga ishlov berilib, gʻumbagi oʻldiriladi; buzilmasligi uchun maxsus apparatlarda quritiladi; sifati boʻyicha sarala-nadi (sortlarga ajratiladi); nihoyat, Pilla tortishda pilla sirtidagi chulgʻamlar, ipak tolasi va pilla ichidagi chulgʻanmaydigan parda olinadi. … Читать далее
PSKOV — RF Pskov viloyatidagi sha-har. Velikaya daryosi boʻyida. T. y. va avtomobil yullari tuguni. Aholisi 204,2 ming kishi (1998). Pskov 12 — 13-a. larda Novgorod respublikasi tarkibida, 14—15 a. larda Pskov respublikasi knyazligining markazi boʻlgan. 13—16-a. larda Pskov — yirik savdo-iktisodiy va madaniy markaz. 1510-y. dan markazlashgan Rossiya davlati tarkibida. 1777-y. dan Pskov noibligi … Читать далее
PROTUBERANS (lot protubero – boʻrtmoq) — Quyosh gardishi yaqinida osmon sahnida kuzatiladigan choʻgʻlangan gaz buluti. Quyosh gardishiga proyek-siyalanganda Protuberans qora tolalar tarzida koʻrinadi. Tola gardish chetida boʻlganda, uning bir qismi osmon sahnida yorugʻ Protuberansga aylanadi. Quyosh toʻla tutilgan paytlarda Protuberansni oddiy koʻz bilan koʻrish mumkin. Protuberans dagi modda zichligi taxm. 1sm3 da 1010 atom, kinetik … Читать далее
POLIURETANLAR — makromolekulalarining asosiy zanjirida takrorlanuvchi uretan guruhi — OCONH — boʻlgan yuqori molekulali birikmalar. P. xossalariga kura poliamidlarga yaqin turadi. Glikollarni diizotsia-natlar b-n birgalikda bosqichsimon mexanizm boʻyicha polimerlab olinadi. Poliuretanlar kislotalar, mineral va organik moylar, benzin va oksidlovchilar taʼsiriga chidamli. Poliuretanlar penoplast, kauchuk, yelim, plyonka, korroziyabardosh qoplama, sintetik tola olishda qoʻllanadi. Пост Навигацияси
PENITSILLIOZ — oʻsimlik kasalligi, koʻproq gʻoʻza koʻsagi kasallanadi. Kasallikni Penicillium turiga mansub zamburugʻlar qoʻzgʻatadi. Koʻsakning ayrim chanoklarini yoki butunlay shika-stlab, tolada kulrang, yashil, kulrang-koʻkish, sargʻish va b. ranglar hosil qiladi. Tola texnologik xususiyatlarini yoʻqotadi va foydalanish uchun yarok-siz boʻlib qoladi. Penitsillioz, asosan, oʻsimlikning pastki — yerga yaqin joylaridagi yoki yotib qolgan tuplardagi koʻsaklarda rivojlanadi. Baʼzan … Читать далее