ISLANDIYA (Island), Islandiya Respublikasi (Lydveldid Island) — Atlantika okeanining shim. qismidagi Islandiya o. da joylashgan davlat. Mayd. 103 ming km2. Aholisi 278 ming kishi (2001). Maʼmuriy jihatdan 23 okrug (sisla)ga, ular esa jamoalarga bulinadi. Poytaxti — Reykyavik sh. Davlat tuzumi. Islandiya — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1944-y. 17-iyunda qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (1996-y. dan … Читать далее
KUGUCHKOV Daniil Mironovich (1897.20.12, hoz. Stavropol oʻlkasi, Georgiyev tumani — 1970.11.4, Samarqand) — tuproqshunos olim, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan va texnika arbobi (1958), q. x. fanlari d-ri (1955), prof. (1957). Orjonikidzedagi Gorek qishloq xoʻjaligi in-tini tugatgan (1931). Oʻzbekiston qishloqxoʻjaligi in-tining tuproqshunoslik va umumiy dehqonchilik kafedrasi mudiri (1934—70). Kuguchkov karbovatlar bilan shoʻrlangan tuproqlar tasnifini ishlab chiqdi. … Читать далее
«GʻALLABANK» — Oʻzbekistondagi yirik aksiyadorlik tijorat banki. 1994-y. avg. da tashkil etilgan. Boshqa-ruvi Toshkent sh. da. Bankning asosiy yirik aksiyadorlari: «Oʻzdonmahsulot» aksiyadorlik kompaniyasi (32,5%), Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi (25,0%), Oʻzbekiston Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki (12,5%), «Paxtabank» (12,5%), shuningdek, don mahsulotlari hududiy (viloyat) aksiyadorlik jamiyatlari, sanoat korxonalari va b. Aksiyadorlari soni 5263 ta, ulardan 3 … Читать далее
ZIMBABVE (Zimbabwe), Zimbabve Respublikasi (Republic of Zimbabwe) — Afrika jan. dagi davlat. Mayd. 390,76 ming km2. Aholisi 11,5 mln. kishi (2001). Poytaxti — Xarare sh. Maʼmuriy jihatdan 8 viloyat (province)ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. 3. — respublika. Avvalgi nomi — Jan. Rodeziya. Britaniya Hamdoʻstligi tarkibiga kiradi.1980-y. da mamlakat mustaqillikka erishgach, 3. Respublikasi deb ataladigan boʻldi. Amaldagi … Читать далее
ZOKIROV Qodir Zokirovich (1906. 25.7, Jalolobod — 1992.9.8, Toshkent) — botanik, Oʻzbekiston FA akad. (1956), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1956), biol. fanlari d-ri (1951), prof. (1951). SamDUni tugatgan (1933). Oʻrta Osiyo un-ti oʻsimliklar sistematikasi va geografiyasi kafedrasi dotsenti (1941 —43), Nizomiy nomidagi Toshkent ped. in-ti botanika kafedrasi mudiri (1943—52), Oʻzbekiston FA Botanika in-ti direktori … Читать далее
ZOOGIGIYENA, hayvonlar gigiyenasi — hayvonlar sogʻligʻini saq-lash toʻgʻrisidagi fan. Hayvon organiz-mi b-n tashki muhitning oʻzaro taʼsirini, hayvonlar sogʻligʻini himoya qilish, ularni boqish va parvarish etish, ulardan foydalanish, sogʻlom nasl olish sharoitlarini hamda chorva mahsuldorligini oshirish yoʻllarini oʻrganadi. Tashqi muhitning noqulay taʼsirini kamaytirish yoki yoʻqotish usullarini ishlab chiqish, yuqori sanitariya sifatlariga ega boʻlgan chorvachilik mahsulotlari olish, … Читать далее
KAMERUN (ing. Cameroon, frans. Sategoip) , Kamerun Respublikasi (ing. Republic of Cameroon, frans. Republique du Cameroun) — Markaziy Afrikadagi davlat. Gʻarbda Atlantika okeanining Biafra qoʻltigʻi bilan tutash. Mayd. 475,4 ming km2, axoliyey 15,8 mln. kishi (2001). Poytaxti — Yaunde sh. Maʼmuriy jihatdan 10 viloyat (province)ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. Kamerun — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1972-y. 2-iyundan … Читать далее
KOREYa XALQ DEMOKRATIK RESPUBLIKASI, KXDR (Choson Minjujuui Inmin Konghwaguk) — Uzoq Sharkda, Koreya ya. o. ning shim. va qisman materikda, 38-paralleldan shim. da joylashgan davlat. Mayd. 120,54 ming km2. Aholisi 21,96 mln. kishi (2001). Poytaxti — Pxenyan sh. Maʼmuriy jihatdan 9 viloyat (province)ra va viloyat maqomiga ega boʻlgan 2 shahar (Pxenyan va Keson)ga . boʻlinadi. … Читать далее
IJARA (arab. — ijora) — 1) tarixiy-etnografik atama. Islom dini Tapkalgan davlatlarda yer egalari tomonidan yerni ishlash uchun dehqonlarga berish shartlaridan biri; yer egasining haqini pul bilan toʻlash. Yer egasi xaki hosildan ulush (natura tarzida) beriladigan boʻlsa muzoraʼa deb atalgan. 20-a. ning 20-y. lariga qadar Oʻrta Osiyoda ham keng rasm boʻlgan (q. Korandalik); 2) mol-mulkni … Читать далее
IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA — turli mamlakat va rayonlarda i. ch. kuchlarining joylashish xususiyatlari hamda hududiy iqti-sodiyijtimoiy sistemalarning shakllanish qonuniyatlarini oʻrganadigan fan. Uning asosiy vazifalari i. ch. va aholi hayoti b-n bogʻliq soxalarning joylanishiga taʼsir etuvchi omil va sharoitlarni taxlil qilish, vujudga kelgan iqtisodiy geografik vaziyat — i. ch. ning hududiy tarkibi va struktu-rasini baholash, … Читать далее