Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/n/nafas/

MEVALAR VA SABZAVOTLARNI SAQLASH — hoʻl va sersuv maxsulotlarni isteʼmol etish yoki qayta ishlashga qadar saqlanishiga yordam beradigan tadbirlar majmui. Yetishtirilgan mahsulotni nest-nobud qilmasdan va sifatini pasaytirmasdan saklash va undan foydalanish qadimdan inson ehtiyojlaridan biri boʻlgan. Saqlashni toʻgʻri tashkil etish mahsulot sifatining uzok, vaqt buzilmasligini va nobudgarchilikning oldini olishni taʼminlaydi. Oʻzbekistonda meva va sabzavotlarni saklashning … Читать далее

MIOKARDIODISTROFIYA (mio…, kardio… va distrofiya) , kardiomiopatiya — yurak muskuli (miokard) ning yalliglanmasdan, balki moddalar almashinuviiint buzilishi (biokimyoviy oʻzgarishlar) tufayli zararlanishi. Qon elektrolit tarkibining buzilishi, kislota-ishkrr muvozanatining oʻzgarishi va b. kasalliklar tufayli vujudga keladi. Miokardiodistrofiya yurak ishi yetishmovchiligiga sabab boʻlishi mumkin. Miokardiodistrofiyada miokardning qisqarish fa-oliyati susayadi, lekin unda morfologik oʻzgarishlar kuzatilmaydi. Miokardiodistrofiyaga ekzogen (zaharlanish, jismonan … Читать далее

KLOD (Claude) Albert (1899.23.8, Longler, Belgiya — 1983) — belgiyalik biokimyogar. 1923—49 y. larda AKSHda ishlagan. Birinchilardan boʻlib subhujayraviy strukturalarni tadqiq etishda differensial sentrifugalash usulini qoʻllagan. Oksidlanish jarayonlari (hujayraning nafas olishi) mitoxondriyalarda kechishini aniqlagan. Nobel mukofoti laureati (1974, E. Pallade va K. R. DeDyuv bilan hamkorlikda). Пост Навигацияси

PESTITSIDLAR (lot. pestis — maraz, caedo — oʻldiraman) , zaharli kim-yoviy moddalar — oʻsimlik zararkunandalari va kasalliklari, begona oʻtlar, shuningdek, yogʻoch, paxta tolasi mahsulotlari, jun, teri zararkunandalari, uy hayvonlarining xavfli kasalliklari qoʻzgʻatuvchilariga qarshi kurashishda foydalaniladigan kimyoviy moddalar. Shuningdek, auksinlar, gibberellinlar, defoliantlar, desikantlar, retradantlar ham Pestitsidlarga kiritiladi. Pestitsidlar tirik organizmlar hujayralariga ki-rib ularning fizik va kimyoviy … Читать далее

PARASKARIDOZ — ot, eshak va xachirlarda uchraydigan invazion kasallik. Ingichka ichak, baʼzan oshqozonda parazitlik qiladigan Parascaris equorun nematoda qoʻzgʻatadi. Kasal hayvonlarning tezagi bilan ifloslangan yem-xashak va suv orqali yuqadi. Asosan, yosh mollar kasallanadi, kasal hayvon yoʻtaladi, burnidan suv oqadi, nafas olishi tezlashadi, tana harorati qisqa vakt koʻtariladi, ichi qotadi yoki ketadi. Kamqonlik (anemiya) belgilari koʻrinadi; … Читать далее

PERIKARDIT — perdikardning yalligʻlanishi. Odamda (hamma yoshdagi kishilarda) oʻtkir va surunkali boʻladi. Oʻtkir Perikardit koʻpincha revmatizm, shuningdek, oʻpkaning krupoz yalligʻlanishi, gripp, angina, sepsis kabi yuqumli kasalliklar tufayli roʻy beradi (infeksion Perikardit). Miokard infarkti, uremiya, koʻkrak jarohatlanganda ham Perikardit paydo boʻlishi mumkin (noinfeksion Perikardit). Surunkali Perikardit sil kasalligi oqibatida kelib chiqadi, koʻpincha plevra va qorin pardasining … Читать далее

PIYELONEFRIT (yun. pyelos — jom va nephros — buyrak) — buyrak va buyrak jomining yalligʻlanishi (piyelit). P. mustaqil ravishda yoki siydik yurishini qiyinlashtiruvchi siydik-tanosil sistemasi kasalliklari (prostata bezi adenomasi, siydik toshi kasalligi va b.) natijasida vujudga kelishi mumkin. Piyelonefrit turli infeksion kasalliklar oqibatida ham paydo boʻladi. Bolalarda koʻpincha gripp, zotiljam va nafas organlarining boshqa kasalliklari … Читать далее

MASSAJ (arab. — qoʻl tegizmoq) — davolash usuli; tana yoki biror aʼzoga maxsus usulda taʼsir etish. Qoʻl bilan bajariladi, baʼzan asboblar ishlatiladi (vibromassaj). Massajning organizmga taʼsir mexanizmida nerv va gumoral omillar muhim rol oʻynaydi. Massaj taʼsirida terida biologik faol moddalar hosil boʻlib qonga tushadi, ular tomir reaksiyalarida, nerv impulslarini oʻtkazishda va b. da katnashadi. Massaj … Читать далее

KOʻKRAK QAFASI — sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchi xayvonlar va odamda toʻsh suyagi yordamida koʻkrak umurtqalariga qovurgʻalar birikishidan hosil boʻlgan bir butun tuzilma. Odamda Koʻkrak qafasi q yassi konusga oʻxshaydi. Koʻkrak qafasining yon, old va orqa devori bor. Yon va oldingi devorlari 12 juft qovurgʻadan hosil boʻladi; oldinda qovurgʻalar uchi toʻsh suyagiga kelib taqaladi; orqa … Читать далее

KOʻKYOʻTAL (frans. cogueluche) – boʻgʻilib-boʻgʻilib yoʻtal tutishi bilan kechadigan oʻtkir yuqumli kasallik. Koʻpincha bolalarda uchraydi. Borde-Jangu tayoqchasi degan bakteriya qoʻzgʻatadi (uni kashf etgan belgiyalik J. Borde va fransiyalik O. Jangu nomidan). Havotomchi yoʻli orqali yuqadi. Kasal bola aksirganda, yoʻtalganda havoga tarqalgan shilliq tomchilaridagi Koʻkyoʻtal tayoqchasi sogʻlom bolaning nafas yoʻllari orqali organizmga kiradi. Koʻkyoʻtal qoʻzgʻatuvchisi bola … Читать далее