«RAMAYANA» — sanskrit tilidagi qadimgi hind eposi. Muallifi Valmiki deb taxmin qilinadi. Mil. av. 4-a. da Sharqiy Hindistonda yaratilgan, xalq ogʻzaki ijodida toʻldirilgan va qisman oʻzgarib, mil. ning 2-a. iga kelib toʻliq shakllangan. Dostonda Quyosh sulolasiga mansub afsonaviy shoh Ramaning qahramonliklari, uning zulm va adolatsizlikka qarshi kurashi bayon etiladi. Odamxoʻr dev (rakshas)lar podshosi Raavan tomonidan Ramaning rafiqasi Sitaning oʻgʻirlab ketilishi va Sitani qutqarish uchun Ramaning Raavan bilan janglari «Ramayana»ning markaziy voqeasini tashkil etadi. Oʻrta asrlarda «Ramayana» vishnuizmning muqaddas kitoblarkdan biri boʻlgan. «Ramayana» 7 kitobdan iborat, 1—7kitoblari til va mazmun jihatdan boshqalaridan farq qiladi hamda bu fakt asarga keyinchalik qoʻshimchalar qilinganini tasdiklaydi. «Ramayana» Hindistonda «Mahabharata» dan keyin turadigan mashhur asar. Uning syujetlari mumtoz hind adabiyotida qoʻllangan. 14 — 17-a. larda qator yangi xind, dravid tillariga tarjima qilingan. «Ramayana»ning turli variantlari Tibet, Xitoy, ayniqsa, Jan. Sharqiy Osiyo mamlakatlarida asrlar davomida tasviriy sanʼat hamda xalq teatrlari uchun sevimli syujet manbai boʻlib xizmat kilgan. «Ramayana» asosida hind kinoustalari yaratgan videofilm oʻzbek tiliga tarjima qilingan.
Ad.: Rama haqida qissa [Premchand bayonida], T., 1970; Maxabxarata, Ramayana, M., 1974; Serebryakov I. D., Ocherki drevneindiyskoy literaturы, M., 1971; Ramayana. Qadimgi hind eposi, T., 1978.
Ansoriddin Ibrohimov.