PROTAKTINIY (yun. protos — birinchi va aktiniy; lot. Protactinium) , Pa — radioaktiv kimyoviy element. Tar-tib raqami 91, at. m. 231,0359, aktino-idlarga kiradi. Turgʻun izotopi yoʻq. 12 ta radioaktiv izotopi maʼlum, eng uzok, mavjud boʻluvchi izotopi 23|Ra (Tʻ/2=32400-y.) 1917-y. da shved mineralogi va kimyogari Yu. Gan bilan avstraliyalik fizik va radiokimyogar L. Meytner, ularga bogʻliq boʻlmagan holda ingliz radiokimyogarlari F. Soddi va Kranstonlar tomonidan uran rudasi chiqindisidan topilgan. 23|Ra a — zarracha chiqarib aktiniyga aylana-di: 23|Ra – > 227As+Ne+.
Yer poʻstining massa jihatidan 110»10% initashkil etadi. Sof Protaktiniy kumush rang-oq, yaltiroq, bolgʻalanuvchan metall, havoda oksidlanib qorayadi. Zichligi 15,4 g/sm3. Birikmalarda 3 va 5 valentli. Kimyoviy xossalariga koʻra, Ta, Nb, Ti va Zr ga oʻxshaydi.