BRIONIYA (Bryonia) — qovoqdoshlar oilasiga mansub koʻp yillik oʻtlar turkumi. 15 ga yaqin turi maʼlum. Oʻzbekistonda 4 turi uchraydi. Oq B. (V. alba) — yoʻgʻon ildizli, mayda sariq gulli oʻsimlik. Kavkaz va Oʻrta Osiyoda oʻsadi. Tarkibida brionin degan zaharli glikozid va b. moddalar bor. Xalqtabobatida ogʻriq qoldiruvchi, qon toʻxtatuvchi, surgi dori sifatida, yoʻtal va yaralarni … Читать далее
AKADEMIK TEATR — MDH mamlakatlaridagi yirik va koʻhna teatrlarga beriladigan faxriy unvon. Sobiq Ittifokda 1919-y. da taʼsis qilingan. Birinchi boʻlib Akademik teatr unvoni Moskvadagi Katta teatrga berilgan. Oʻzbekistonda shu unvonga sazovor boʻlgan 3 ta teatr bor: Hamza nomidagi Oʻzbek davlat akademik drama teatri, Navoiy nomidagi Katta akademik opera va balet teatri va Respublika akademik rus … Читать далее
AYYUB SHAHRISABZIY (toʻliq ismi Mir Xoja Ayyub Abulbaraka Shahrisabziy) (15 – a. oxiri — Shahrisabz – 16 – a. oʻrtalari) — oʻzbek shoiri, musiqa nazariyotchisi. Turkiy va forsiyda ijod qilgan. Sheʼrlari mutoyibaga boy, rindlik ruhi bilan ajralib turadi. Navoiy («Majolis unnafois»da), Sodiqbek Kitobdor («Majma ul-xavois»da) Ayyub Shahrisabziyning sheʼriyat va musiqashunoslikdagi isteʼdodini yuksak baholaganlar. Uning musiqiy … Читать далее
BRIANSHON TEOREMASI — proyektiv geometriyanint muhim teoremalaridan biri. Unga koʻra, konus kesmaga tashqi chizilgan istalgan oltiburchaklikda qaramaqarshi choʻqqilarni birlashtiruvchi toʻgʻri chiziqlar bir nuqtada kesishadi. Bu nuqta Brianshon nuqtasi deb ataladi. Paskal teoremasi bilan birga Brianshon teoremasi konus kesimlarning asosiy proyektiv xossalarini belgilaydi. Brianshon teoremasi fransuz matematigi Sh. J. Brianshon (1785— 1864) nomi bilan atalgan. Пост … Читать далее
AYRIDUMLILAR — q. Oyoqdumlilar.
BREMEN — Germaniya yeri yoki erkin Ganza shaxri. Shim. Germaniya pasttekisligida, Vezer daryosining Shimoliy dengizga quyilish joyida, bir-biridan 65 km masofada joylashgan ikki shahar — Bremen va Bremerxafenni (avanport) oʻz ichiga oladi, bu ikki shahar oraligʻidagi yerlar quyi Saksoniya hududi tarkibida. Mayd. 404 km2. Aholisi 680 ming kishi (1995). Bremen — Germaniya yerlarining eng kichigi. … Читать далее
AYNIGAN YARIMOʻTKAZGICH — tok oʻtkazishda qatnashuvchi elektronlar yoki «teshiklar» konsentratsiyasi yetarli darajada yuqori (1018—1020 sm~3) boʻlgan yarimoʻtkazgich. Bunda elektronlar yoki «teshiklar» gazi aynish holatida boʻladi (nomi shundan). Fermi sathi yoʻl qoʻyilgan energiyalar zonasida yotadi va elektron («teshik») gaz Fermi statistikasita boʻysunadi. Aynigan yarimoʻtkazgich lardan, mas, diodlar va b. bir qancha yarimoʻtkazgich asboblar ishlab chiqarishda foydalaniladi.
BRAXIKEFALIYA, braxitsefaliya (braxi… va yun. kephale — bosh) — dumaloq bosh, miya qutisining dumaloq shakli. Miya qutisining eni boʻyidan 80% ortiq boʻlsa, Braxikefaliya hisoblanadi (q. Bosh koʻrsatkichi). Пост Навигацияси
AYLANMA KAPITAL — kapital (i. ch. fondlari)ning har bir i. ch. siklida «I sarf etiladigan va qiymati ishlab 4 chiqarilgan tovarta toʻliq oʻtadigan qismi. Sarflangan Aylanma kapital miqdori kapitalning doiraviy aylanishi oxi-rida tovar sotilishi bilan pul shaklida ishlab chiqaruvchi qoʻliga qaytadi. Xom ashyo, materiallar, yoqilgʻi va b., shuningdek ish kuchi sotib olishga sarflanadigan xarajatlar A. … Читать далее
BRANXIYLAR — Milet sh. yaqinida joylashgan Didimeyon ibodatxonasidagi Apollon orakuli (ibodat qiluvchilar goʻyoki oʻz savollariga tangri javobini oladigan, shuningdek uning bashoratidan voqif qilinadigan maxsus joy)ni boshqargan kohinlar sulolasi. Yunon afsonalariga koʻra, delfalik q(. Delfa) Branx ularning bobokaloni bulgan. Axomaniylar poashoxs Kserks (Xshayarshan) Yunonistonga yurish qilganda q(. Yunonfors urushlari) Branxiylar mazkur ibodatxona xazinasini unga inʼom qilishgan. … Читать далее