VARAXSHA — qad. shahar xarobasi. Buxorodan 40 km shim.-gʻarbda, Dashti Urganji koʻlining qad. Rajfandun vohasida joylashgan. Varaxsha mayd. 9 ga va bal. 10 — 20 m li ulkan tepa shaklida saqlangan. Varaxsha va uning atrofida Varaxsha Shishkin (1937-39, 1947-54) keng koʻlamda arxeologik tadqiqotlar olib borgan; A. Muhammadjonov (1975—77), O. V. Obelchenko (1977—79), G. V. Shishkina … Читать далее
BUGʻ (arab. — muguz, shox) , burgʻu — shox, sopoldan yasalgan qad. puflama cholgʻu. Odamlarni toʻplash, ogohlantirish uchun ishlatilgan. Bugʻning puflanadigan uch tomoni ingichka boʻlib, yonida teshikparda yoʻq. Bir xil, lekin ancha olisdan eshitiladigan tovushlar chiqaradi. Oʻrta Osiyoda ayniqsa Amir Temur va Temuriylar davrida lashkarlarga nogʻora, karnaylar qatori, muayyan xizmatlari uchun Bugʻ topshirilganligi haqida maʼlumotlar … Читать далее
VANKUVER — Shim. Amerikaning gʻar-biy qirgʻogʻi yaqinidagi orol. Kanadaga qarashli. Mayd. 32,2 ming km2. Yirik shahri va porti — Viktoriya. V. quyi mezozoyda vujudga kelgan. Relyefi togʻli, bal. 2200 m gacha. Temir rudasi, tosh-koʻmir va b. foydali qazilmalar bor. Gʻarbiy qirgʻoqlarida fyord koʻp. Iqpimi moʻtadil, dengiz iqlimi. 2000 mm gacha yogʻin yogʻadi. Igna bargli va … Читать далее
BUYUK XITOY DEVORI (xitoycha «Vanli chongchang» — «10 ming li uzunliqdagi devor») , Saddi Chiniy — Shim. Xitoydagi qalʼa devori. Qad. Xitoy meʼmorligining ulkan yodgorligi. Qalʼa devori sifatida dastlabki kismi mil. av. 4—3-a. larda (tosh va gʻishtdan ishlanib, ichini tuproq bilan toʻddirib, shibbalab) qurilgan. Mil. av. 2 — 1-a. larda Gʻarbga tomon 500 km ga … Читать далее
AHMADIYA MASJIDI — Istanbulda qurilgan mahobatli meʼmoriy obidalarning eng kattasi (1609 — 14). Meʼmor Mehmed Ogʻa (1540 — 1620) qurgan. Ahmadiya masjidi katta qubbali oldi tomoni baland minorali bino. Minoralar atrofida esa kichik peshayvonlar bor. Masjid ichidagi devorlar, yashil, oq va havo rangdagi koshinlar bilan bezalgan boʻlib, gilamii eslatadi. Derazalardan tushgan nur rangdor bezaklarda jilolanib, … Читать далее
BUYUK DAYKA — Zimbabvedagi oʻta asosli intruziv massiv. Uz. 560 km, eni 12 km gacha. Buyuk daykada yirik zaxirali (1 mlrd. t) xrom rudalari konlari joylashgan. Yoʻlyoʻlakay Pt, Ni olinadi. 1919-y. dan ishga tushirilgan. Ruda kavlab olish markazi — Shurugvi, Lomagundi (k,. Dayka). Пост Навигацияси
AHMAD ibn ASAD (? – 865) — Fargʻona (817-y. dan) va Samarqand (842-y. dan) amiri. Somonxudotning nabirasi. Rofe ibn Lays qoʻzgʻoloni paytida Ahmad ibn asad A. oʻz birodarlari Nuh, Yahyo va Ilyoslar bilan Sugʻdda qoʻzgʻolonni bostirishda xalifalikka katta yordam bergan. Buning evaziga xalifa Maʼmunning koʻrsatmasiga koʻra Xuroson hokimi Gʻasson ibn Abbod (813-821) 817-y. A. i. … Читать далее
VALYUTA ChEKLASHLARI, valyuta nazorati — davlat tomonidan chet el valyutasi hamda valyuta boyliklari bilan bogʻliq muomalalarda muayyan cheklashlarning joriy qilinishi. Valyuta cheklashlarining odatdagi koʻrinishi milliy valyutani chet el valyutasiga ayirboshlash. chet el valyutasini mamlakat hududiga olib kirish va olib chiqib ketish, banklarning valyuta operatsiyalari, banklarning vakillik hisob raqamlariga limitlar joriy etish kabilarda namoyon boʻladi. Valyuta … Читать далее
AGʻDAM — Ozarbayjon Respublikasidagi shahar (1828-y. dan). Qorabogʻ tizmasining etagida. T. y. stansiyasi. Aholisi 39,8 ming kishi (1999). Oziqovqat sanoati (jumladan vinochilik) rivojlangan. Metallsozlik, gilam toʻqish korxonalari, yogʻsir z-di, teatr bor. A. ga 1741-y. asos solingan.