AZOT OKSIDLARI — azotning kislorod bilan hosil qilgan birikmalari. Azot oksidlari azot va kislorod molekulalarining birikishidan hosil boʻlib, reaksiya issiqlik yutilishi bilan boradi. Baʼzilari termodinamik jihatdan beqaror. Azotning quyidagi oksidlari maʼlum: azot (I)-oksid N2O, azot (II)-oksid NO, azot (III)-oksid N2O3, azot (IV)-oksid NO2, azot qoʻsh oksid N2O4 va azot (V)oksid N2O5. Azot (I)-oksid N2O — … Читать далее
VAMBERI (Vambery) Arminiy (German) (1832.19.3, Duna-Siyerdaxeli — 1913.15.9, Pesht) — sharqshunos, til-shunos, sayyoh va yozuvchi. Vengriya FA muxbir aʼzosi (1861). Peshtda xonadon oʻqituvchisi boʻlgan (1852—56). Turkiya (Istanbul)da yashagan (1857—60). Vengriya FA homiyligida Eron va Turkis-tonga sayohat (1863-y. dan) qilgan. Vamberi darvesh (qalandar) niqobi ostida Makkadan haj safaridan qaytayotgan mahalliy aholi guruhiga qoʻshilib Mozandarondan Bolxon koʻrfaziga … Читать далее
BIOMASSA (bio… va massa) — bir turga mansub individlar, turlar guruxlari yoki jamoasining uzi yashab turgan muhit yuzasi (1 m2, 1 sm2 va h. k.) yoki hajmi birligi (1 m3, 1 sm3 va h. k.) ga toʻgʻri keladigan umumiy massasi. Biomassa koʻpincha hoʻl yoki quruq modda massasi g/M2, kg/ga, g/m3 va b. da ifodalanadi. Oʻsimliklar … Читать далее
GIDRANT (gidro…) — vodoprovod tarmogʻiga (yoʻliga) urnatiladigan suv olish kolonkasi yoki krani. Koʻchalarga suv sepish, yongʻinni uchirish, ichimlik suv bormagan joylarga suv olib ketish va b. uchun qoʻllaniladi (yana q. Oʻt uchirish gidranti). Пост Навигацияси
AZOBENZOL — sodda aromatik azobirikma; sargʻish-qizil rangli kristall. Suvda erimaydi. Suyuklanish t-rasi 68°, qaynash t-rasi 297°. Efirda, muzlagan sirka kislota va konsentrlangan sulfat kislotada eriydi. Azobenzol tolalarga ilashmaydi, oʻzi boʻyovchi modda emas. Agar Azobenzol molekulasiga amin yoki oksiguruhlar kiritilsa, oddiy azoboʻyoqlar hosil boʻladi. Azobenzol nitrobenzol yoki azoksibenzolni ishqoriy muhitda pyx kukuni ishtirokida qaytarib olinadi. Azobenzol … Читать далее
BIOLITLAR (bio… va yun. lithos — tosh) —minerallar va togʻ jinslari; aksari qismi hayvon va usimliklar koldikari, shuningdek ularning hayot faoliyati mahsuloti (mas, kumir, torf, boʻr, ohaktosh, diotomitlar, spongolitlar)ayan iborat. Q. Organogen togʻ jinslari. Пост Навигацияси
GIDRAVLIK DVIGATEL — suyuqlikning mexanik energiyasini yetakchi zveno (val, shtok)ning mexanik energiyasiga aylantiruvchi mashina. Ishlash tarziga kura dinamik (gidravlik turbina, suv gʻildiragi) va hajmiy (gidrotsilindr) xillari bor. Dinamik Gidravlik dvigatelda yetaklanuvchi zveno suyuqlik oqimining harakat miqdori momenti oʻzgarishi hisobiga siljiydi va faqat aylanma harakat qiladi. Hajmiy Gidravlik dvigatelda uning ish organi suyuklikning gidrostatik bosimidan harakatlanadi; … Читать далее
AZIMOV Sherali Azimovich (1928 — 1993) — gelmintolog olim, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1976), veterinariya fanlari d-ri, prof. (1972), Oʻzbekiston (hoz. Samarqand) qishloq xoʻjaligi in-tining veterinariya f-tini tamomlagan. Oʻzbekiston veterinariya i. t. in-ti gelmintologiya lab. mudiri (1957— 64), in-t direktori (1965 — 78). 1979-y. dan Samarqand qishloq xoʻjaligi insitutida prof. Ilmiy ishlari Oʻzbekistonda uchraydigan … Читать далее
VALLIS (Uollis) (Wallis) Jon (1616.23.11, Ashford, Kent – 1703.28.10, Oksford) — inliz matematigi. Qirollik jamiyati asoschilaridan biri. «Cheksizlik arifmetikasi» (1655) cheksiz kichik sonlarning yaratilishida katta ahamiyat kasb etgan. Пост Навигацияси