MALER

MALER (Mahler) Gustav (1860.7.7, Kalishte, Chexiya — 1911.18.5, Vena) — avstriya kompozitori va dirijyor, soʻnggi romantizmning yirik vakili. Vena konservatoriyasi (1875—78) va unti (1878— 80)da taʼlim olgan. Dirijyorlik faoliyatini 1880-y. dan boshlab, Yevropaning turli opera teatrlari (Praga, Leypsig, Budapesht, Gamburg va b.)da ishlagan. 1897—1907-y. lar Vena saroy operasiga rahbarlik qilib, uni jahon opera sanʼati markaziga aylantirdi. R. Vagner, V. Motsart, L. Betxoven, P. Chaykovskiy, B. Smetana va b. kompozitorlarning operalarini yuksak darajada sahnalashtirgan. Shuningdek, simfonik dirijyor sifatida ham tanilib, koʻp mamlakatlarda gastrolda boʻlgan. Umrining oxirida (1908—11) «Metropoliten-onepa»ra, Nyu-York filarmonik or-kestriga rahbarlik qilgan. Maler — simfonik musiqaning Betxovensln ke-yingi eng yirik namoyandasi. U 1888 — 1910-y. larda yaratgan 10 ta monumental simfoniyasida keng koʻlamli falsafiy konsepsiyalarga gumanistik talqin berishga erishgan. Cholgʻu musiqa b-n cheklanmay 2—4-, 8 – simfoniyalari va «Yer haqida qoʻshiq» simfoniyakantatasida turli mamlakat (jumladan, 8 — 9-a. Xitoy) shoirlari ijodiga murojaat qilgan. Maler ijodi (ovoz va orkestr uchun bir qancha vokal turkumlari, qoʻshiqlari) 20-a. dramatik simfonizmi (D. Shostakovich, A. Onegger asarlari), musiqiy ekspressionizm namoyandalari (A. Shyonberg, A. Vebern va b.) ijodiga taʼsir oʻtkazgan. Venada Maler jamiyati faoliyat koʻrsatmoqda (1955-y. dan).