DARVINIZM — organik dunyoning tarixiy rivojlanishi toʻgʻrisidagi Ch. Darvin asos solgan ilmiy dunyoqarash. Darvin koʻrsatishicha, irsiy oʻzgaruvchanlik va tabiiy tanlanish evolyutsiyaning asosiy harakatlantiruvchi kuchlari hisoblanadi. Oʻzgaruvchanlik organizmlar tuzilishi va funksiyasida yangi belgilarning hosil boʻlishidan iborat. Irsiyat orqali bu belgilar nasldan naslga oʻtadi. Yashash uchun kurash tufayli muhit sharoitiga eng yaxshi moslashgan belgiga ega boʻlgan individlar yashab, nasl qoldiradi, yaʼni tabiiy tanlanish yuz beradi. Tabiiy tanlanish natijasida yangi turlar paydo boʻladi. Shuning bilan birga organizmlarning tashqi muhitga moslanishi nisbiy xususiyatga ega. Darvin ishlaridan mustasno tarzda ingliz biologi A. Uolles ham xuddi shunday fikrga kelgan. Darvinizmning rivojlanishi va targʻib qilinishiga ingliz tabiatshunosi T. Geksli (1860-y. da «D» terminini taklif etgan), nemis olimlari F. Myuller va E. Gekkel, rus olimlari aka-uka A. O. va V. O. Kovalevskiylar, ota-bola N. A. va A. N. Seversovlar, I. I. Mechnikov, I. I. Shmalgauzen va b. katta qissa qoʻshgan. 20-a. ning 20—30-y. larida klassik Darvinizmning genetika fani yutuqlari b-n uygʻunlashtirilishi tufayli sintetik evolyutsion taʼlimot shakllana boshladi. Darvinizm yaxlit taʼlimot sifatida biol. da revolyutsion burilish yasadi; kreatsionizm, vitalizm va lamarkizmga zarba berdi; 19-a. ning ikkinchi yarmida tabiiy va ijtimoiy fanlar va umuman madaniyatning rivojlanishiga katta taʼsir koʻrsatdi. Shunga qaramasdan Darvin tirikligidayoq evolyutsiyada tabiiy tanlanishni inkor etuvchi yoki uning taʼsirini cheklashga harakat qiluvchi turli oqimlar paydo boʻla boshladi. Evolyutsiyaning asosiy muammolari boʻyicha bahslar za-monaviy biol. fanida ham davom etib kelmoqda.
0 0 голоса
Рейтинг статьи
Подписаться
Войти через
авторизуйтесь
Я разрешаю создать мне учетную запись
Когда вы первый раз заходите с помощью соцсетей, мы получаем публичную информацию из вашей учетной записи, предоставляемой провайдером услуги соцсети в рамках ваших настроек конфиденциальности. Мы также автоматически получаем ваш e-mail адрес для создания вашей учетной записи на нашем веб сайте. Когда она будет создана, вы будете авторизованы под этой учетной записью.
Не согласенСогласен
Войти через
Я разрешаю создать мне учетную запись
Когда вы первый раз заходите с помощью соцсетей, мы получаем публичную информацию из вашей учетной записи, предоставляемой провайдером услуги соцсети в рамках ваших настроек конфиденциальности. Мы также автоматически получаем ваш e-mail адрес для создания вашей учетной записи на нашем веб сайте. Когда она будет создана, вы будете авторизованы под этой учетной записью.
Не согласенСогласен
0 комментариев
Межтекстовые Отзывы
Посмотреть все комментарии