Malumotlar

TOLAY TOVUSHQONI, qum tovushqoni (Lepus tolai) — quyonlar oilasiga mansub sut emizuvchilar turi. Gavdasi qumrangqoʻngʻir tusda (nomi shundan), kichik. Uz. 54 sm gacha, vazni 2,5 kg gacha. Oʻzbekistonning deyarli hamma hududlarida, xususan pasttekisliklar, vohalar, togʻ va togʻ oldi zonalari, toʻqaylardagi chakalakzorlarda, togʻ archazorlarida uchraydi. Har xil oʻt va butalar bilan oziklanadi. Yil davomida faol hayot … Читать далее

TOKIO — Yaponiyanit poytaxti. Mamlakatning iqtisodiy, moliyaviy va madaniy markazi. Aholisining soni va sanoatning oʻsish surʼatlari boʻyicha dunyodagi yirik shaharlar orasida yetakchi oʻrinlardan birini egallaydi. Xonsyu o. ning jansharqiy qismida, Kanto tekisligida, Edogava, Arakava, Sumida, Tama daryolarining Tokio qoʻltigʻiga quyilish yerida joylashgan. Iqlimi subtropik, mussonli, eng sovuq oy — yanv. ning oʻrtacha trasi 3,G, eng … Читать далее

TOJIPOLVON Aʼloyev (1890 Toshkent — 1964.3.4) — Oʻzbekiston xalq polvoni (1946). Kambagʻal dehqon oilasida tugʻilgan. 14 yoshida paxta zavodida yuk tashuvchi boʻlgan. Fargʻonacha kurash bilan shugʻullangan. Kurash yoʻllarni ustozi Ahmad Polvonsan oʻrgangan. 1919-yili Turkistonda oʻtkazilgan klassik kurash bahsida 1oʻrinni egallagan. 1930-y. dan davlat sirklari markaziy boshqarmasida, 1942-y. dan oʻzbek sirkida oʻz mahoratini namoyish qila boshladi. … Читать далее

TOJIBOYEV Mahmudjon Gʻoziyevich (1957.25.11, Quva tumani) — xonanda va sozanda (tanbur, sato), Oʻzbekiston xalq hofizi (2000). Nozik didli, dardli, keng diapazonli ovoz sohibi. Toshkent konservatoriyasini tugatgan (1984). Qoʻshiq aytishni dastlab E. Mamatov, Gʻ. Hojiqulovdan, keyinchalik xrfizlik anʼanalarini O. Otaxonov, O. Alimahsumov, O. Hotamov va F. Mamadaliyevdan oʻzlashtirgan, sozandalik sirlarini T. Alimatovdan oʻrgangan. Yu. Rajabiy nomidagi … Читать далее

TOVOQ — yuzi yoyiq, bir oz keng (yalpoq) kosa shaklidagi chuqurroq idish. Turli kattakichik shakllarda sopol, chinni, mis, baʼzan marmardan tayyorlanadi. Taom, oziq-ovqat mahsulotlari solishda foydalaniladi. Oʻrta Osiyoda sirlangan, bezakli va bezaksiz sopol T. lar keng tarqalgan; mis T. deyarli barcha xalkGʻtrda bor. Fargʻona vodiysi va b. bir kancha joylarda laganni Tovoq deb atashadi. Пост … Читать далее

TISHLER Aleksandr Grigoryevich [1898.14(26).7, Melitopol 1980] teatr rassomi, grafik, haykaltarosh; Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1943). Kiyev badiiy bilim yurtida taʼlim olgan (1912—17). Tishler asarlari majoziy obrazlari, bezakdorligi bilan ajralib turadi. Tishlerning «Ayol va aeroplan» kartinasi (1927), «Grajdanlar urushi» (1922—55), «Maxnochilik» (1922 — 65), «Fashizm» (1966—68) turkumlari, kichik shakldagi haykallari bor. T. oʻzbek teatr dekoratsiyasi … Читать далее

TITRIMETRIK ANALIZ — aniqlanayotgan modda mikdorini shu modda bilan oʻzaro reaksiyaga kirishish uchun sarflangan reaktiv mikdoriga qarab anikdashga asoslangan mikdoriy analiz usuli (yana q. Hajmiy analiz). T. a. da aniklash uchun vazniy analizga karaganda kam vakt sarflanadi. Bundan tashqari, Titrimetrik analizda kislotaasos, oksidlanishqaytarilish, kompleks hosil qilish kabi kimyoviy reaksiyalarni ham aniklash mumkin. Titrimetrik analizning barcha … Читать далее

TEKTONIK XARITALAR — Yer poʻstining strukturasini tasvirlovchi, Yerni butunicha yoki uning asosiy rivojlanish etaplarini alohida regionlar doirasida aks ettiruvchi xaritalar. Tektonik xaritalar geofizik va b. maʼlumotlardan foydalanib, geologik xaritalar asosida tuziladi. Tektonik xaritalarni 2 asosiy toifaga: strukturaviy va xususiy Tektonik xaritalarga boʻlish qabul qilingan. Struktura xaritalari tektonik strukturalarning morfologiyasini aks ettiradi, Tektonik xaritalar esa morfologiyadan … Читать далее

TEKIS HARAKAT — harakat davomida tezligi yoʻnalish jihatdan har qancha oʻzgarsa ham, kattalik jihatdan oʻzgarmasdan qoladigan harakat. Tekis harakat toʻgʻri va egri chiziqli trayektoriya boʻyicha yuz berishi mumkin. Toʻgʻri chizikli harakatda jismning koʻchish vektori bilan tezlik vektori bitta chiziqda yotadi. Egri chizikli harakatda esa tezlik vektori oʻz yoʻnalishini vaqt oʻtishi bilan uzluksiz oʻzgartira boradi va … Читать далее