ATEROSKLEROZ

ATEROSKLEROZ (yun. athera — boʻtqa va skleroz) — yogʻsimon modda (lipoid)lar almashinuvi buzilib, ularning arteriya ichki qavatida toʻplanishi va biriktiruvchi toʻqimaning oʻsib ketishi na-tijasida kelib chiqadigan surunkali kasallik. A. qon aylanishining umumiy va mahalliy buzilishi bilan birga kechadi. Arteriya devori toʻqimasi xujayralaridagi oʻzgarishlar, ularda kechadigan biokimyoviy jarayonlardagi buzilishlar Ateroskleroz paydo boʻlishi va rivojlanishida muhim rol oʻynaydi. Arteriyalar devorining ayrim sohalarida fibroz toʻqima rivojlanishi, shu sohalarda xolesterin va b. moddalar yigʻilishi Ateroskleroz paydo boʻlishiga olib keladi. Bu arterial qon bosimining kutarilishi yoki arterial gipertenziyaga (q. Qon bosimi) bevosita bogʻliq. Ateroskleroz avj olishiga sabab boʻladigan kasalliklardan biri qandli diabetdir. Bunday bemorlar vrachning doimiy kuzatuvi ostida boʻlishlari lozim. Aterosklerozga moyillik keyingi avlod vakillarining maʼlum bir qismi orasida irsiy yoʻl bilan utadi; ota-onasi Ateroskleroz bilan ogʻrigan shaxslar irsiy moyillikka yoʻl qoʻymaslik uchun uning ol-dini olish choralarini koʻrishlari zarur. Aterosklerozda barcha arteriyalarning umumiy zararlanishi kam uchraydi. Asosan, bosh miya, yurak, buyrak va oyoq tomirlari zararlanadi. Bosh miya tomirlarida aterosklerotik oʻzgarishlar avjiga chiqqanda qon aylanishining oʻtkir buzilishi — insult roʻy berishi mumkin.