SVERDLOVSK VILOYATI — RF tarkibidagi viloyat. 1934-y. 17yanv. datashkil qilingan. Mayd. 194,8 ming km2. Aholisi 4489,8 ming kishi (2002), asosan, ruslar (88,7% ), shuningdek, tatar, ukrain, boshqird, mari, nemis va b. millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi 87,5%. Markazi — Yekaterinburg sh. Boshqa yirik shaharlari: Nijniy Tagil, KamenskUralskiy, Pervouralsk, Asbest, Serov. 30 maʼmuriy tuman, 47 shahar va 100 shaharcha bor.
Sv. Oʻrta Uralda, Shim. Uralning sharqiy yon bagʻirlarida va yondosh tekisliklarda, asosan, Uraldan sharkda joylashgan. Viloyat hududining 1/4 kismi Ural togʻlari bilan band. Eng baland joyi (1569 m) Shim. Uralda. Sharkda Gʻarbiy Sibir tekisliklari boshlanadi va viloyat hududining 2/3 qismini tashkil etadi.
Foydali qazilmalardan temir rudasi (Kachkanar, Visokoye, Blagodat togʻlari), mis rudalari, boksit (Shim. Ural boksit Havzasi), oltin, platina, asbest, oʻtga chidamli materiallar, sulfat kolchedani, asl tosh konlari bor. Qoʻngʻir koʻmir va toshkoʻmirning katta zaxiralari mavjud. Iklimi kontinental, tekisliklarda yanv. ning oʻrtacha t-rasi —20°, iyulniki 16—19°. Vegetatsiya davri 130 kun. Yiliga 500 — 350 mm yogʻin yogʻadi. Daryolari Tobol havzasiga mansub. Gidroenergiyaning umumiy resurelari 0,7 mln. kVt. Togʻlarda, asosan, igna bargli tayga (asosan, qoraqaragʻay), qayin oʻrmonlari ham bor. Ural sharqining shim. da podzol tuproklarda qaragʻay oʻrmonlari oʻsadi, pastqam joylarda qoraqaragʻay aralash kedr taygasi mavjud. Hududining 61% oʻrmon. Yovvoyi hayvonlar (tiyin, tulki, suvsar, quyon, sobol va b.) ovlanadi. Viloyat hududida Pishmaboʻyi borzor milliy bogʻi, Visim, Denejkin Kamen qoʻriqxonalari bor. Botqoklik koʻp.
Sanoatining asosiy tarmoklari: qora metallurgiya (S. v. da Rossiyadagi qora metallar prokatining 12% va poʻlatning 13% ishlab chi qariladi), rangli metallurgiya (asosan, mis, alyuminiy, nikel i. ch.), mashinasozlik (konshaxta va metallurgiya jihozlari, turbinalar, Rossiya yemozuqa yigʻish kombaynlarining 72%, katta yuk tashuvchi Rossiya vagonlarining 43%, generatorlar, yuqori voltli apparatura, kompressorlar, minorali kranlar, metall kesuvchi stanoklar, kimyo, oʻrmon va yogʻochsozlik sanoatlari uchun asbobuskunalar; harbiy yoʻnalishdagi mahsulotlar i. ch. ning ancha qismi, aviatsiya optikasi, raketa majmualari, tanklar va b. ; xalq isteʼmoli mollari — kir yuvish mashinalari, radioapparatura, changsoʻrgichlar, oshxona kombaynlari va b.), kimyo (plastmassalar, mineral oʻgʻitlar, texnik rezina buyumlari, shu jumladan, avtomobil shinalari; oltingugurt kislotasi, kimyo reaktivlari va b.), oʻrmon va yogʻochsozlik (fanera, sellyuloza, qogʻoz), qurilish materiallari, yengil (toʻqimachilik, tikuvchilik, poyabzal, moʻyna), oziq-ovqat sanoatlari korxonalaridir.
Korxonalardan eng yiriklari: «Uralvagonzavod», «Uralmash» «Uralelektrotyajmash», «Uralximmash» i. ch. birlashmalari, mashinasozlik, turbomotor, elektrotexnika, «Sverdlesmash», Alapayev mexanika, Kushva yogʻochsozlik stanoklari, «Lesxozmash», Ural optikamexanika z-dlari, «Avtomatika» ilmiy i. ch. birlashmasi va b. Yengil sanoat korxonalari Yekaterinburgda joylashgan. Beloyarsk AES, Refta, Oʻrta Ural, Yuqori Tagil, Quyi Tura, Serov issiklik elektr st-yalari ishlab turibdi.
Q. x. ning yetakchi tarmogʻi — chorvachilik. Asosan, qoramolning sut va gushtsut zotlari boqiladi, parrandachilik, choʻchqachilik, koʻychilik va echkichilik rivojlangan. Ozuqa, don ekinlari, sabzavot (yirik shaharlar atrofida), kartoshka ekiladi. Daryolarida kema qatnaydi. «Kolvo» xalqaro aeroporti va mahalliy ahamiyatdagi «Uktus» aeroporti (Yekaterinburg) bor. 1991-y. dan Yekaterinburgda metropoliten ishlab turibdi. T. y. lar uzunligi —3570 km. Qattiq qoplamali avtomobil yoʻllar uz. 10317 km. Urengoy — Pomari — UjEkaterinburg gorod tranzit gaz quvuri va Surgut — Perm — Nijniy Novgorod neft quvuri oʻtadi. Kuri, Nijniye Sergi, Samosvet, Moltayevo Ozero va b. kurortlar mavjud. 14 oliy oʻquv yurti (shu jumladan, Ural unti), 10 teatr, 22 muzey bor.