Qizlik pardasi qizlar qinini tashqi tomondan “yopib” turadi. Pardaning bir yoki bir necha kichik teshiklari borki, ular orqali hayz suyuqligi tashqariga sizib chiqadi.
Fiziologik nuqtai nazardan qizlik pardasi borligi ahamiyatsiz. U tabiatan patogenlar uchun qoʻshimcha toʻsiq vazifasini bajaradi, degan taxmin mavjud, ammo bu munozarali fikr.
Turli jamiyat a’zolari qizlik pardasi borligi yoki yoʻqligiga turlicha munosabatda bo’lishadi. Baʼzi mamlakatlarda u oʻz aholisi uchun hech qanday rol oʻynamaydi, boshqalarda esa bu juda ham muhimdir.
Pardaning sezuvchan asab tolalari mo‘l bo‘lgani bois, nikoh kechasidagi ilk jinsiy yaqinlashuv paytida parda yirtiladi va undan qon kelishi kuzatiladi. Qonning miqdori parda shakliga bog‘liq. Ushbu tabiiy jarayon tibbiyotda defloratsiya hodisasi, deb yuritiladi.
Qizlik pardasi qayerda joylashgan?
Qizlik pardasi qin shilliq qavatining burmasi boʻlib, u kichik labdan 2-3 santimetr ichkarida joylashgan va qin kirish qismini yopib turadi. Har bir ayolning parda tuzilishi oʻziga xosdir, chunki uning kattaligi, tashqi koʻrinishi, shakli, qalinligi, qon tomirlari va nervlarning taʼminlanishi oʻziga xos xususiyatlarga ega.
Qizlik pardasi tuzilishi
Tajribalarga asoslanib, shuni aytish mumkinki, qizlik pardasi, asosan, 6 xil ko‘rinishda bo‘ladi. Eng ko‘p uchraydigani qin devoridan 4-5 mm. qalinlikda bo‘lib, ko‘pchilik qizlarda uzuksimon ko‘rinishda bo‘ladi. Shuningdek, qin devoridan 2-3 mm. qalinlikda to‘lqinsimon o‘smamonand, to tug‘ruq davriga qadar davomli jinsiy yaqinliklardan qat’i nazar, saqlanib turuvchi turi (aynan shu turida birinchi aloqadan so‘ng qon sezilar-sezilmas kelishi mumkin) va o‘rtasida bir-ikki teshiklari, kesimlari bo‘lgan parda ham uchraydi.
Juda kam uchraydigani pardaning to‘liq yopiq turi bo‘lib, u 12-13 yoshdan boshlab hayz ko‘ra boshlaydigan qizlar uchun muammo tug‘diradi. Chunki oylik hayz o‘z vaqtida tashqariga chiqa olmagani tufayli, bachadonda to‘planib, kuchli og‘riq beradi. Bunday holatlarda ginekolog-shifokorlar pardaning o‘rtasidan “+” shaklida kesimlar ochib qo‘yishadi.
Qizlik pardasida hayz koʻrish qoni oqishi uchun bir yoki bir nechta teshik boʻlishi mumkin. 18-20 yoshlarida qizlik pardasi yaxshi choʻziluvchan boʻladi, uning yorilishi bilan ayol ozgina qon yoʻqotadi. Yosh kattalashgan sariqlik pardasi ham qariydi va oʻz elastikligini yoʻqotadi, shuning uchun defloratsiya qiyinlashishi mumkin. 30 yoshdan keyin qizlik pardasi avvalgiga nisbatan 80%gacha elastikligini yoʻqotishi mumkin.
Tasnifi
Tibbiyotda qizlik pardasi turlari undagi teshiklar tuzilishiga qarab ham tasniflanadi:
- Halqa shaklida — parda juda keng ochilgan, muntazam shaklga ega va markazda joylashgan. Bu qizlik pardasining eng keng tarqalgan turi hisoblanadi.
- Yarim oy shaklida yarim oy shaklidagi teshik, oʻrtada yoki chetga yaqin joylashgan.
- Devorga alohida chiziqlar bilan birikkan – bargsimon turi.
- Elak — bu pardada koʻplab teshiklar mavjud, ammo ular kichik va ularning tuzilishida elakka oʻxshaydi.
- Panjara — pardada koʻplab teshiklari bor, lekin ular juda katta va tartib bilan joylashgan.
- Spiralsimon;
- Labsimon tusli, yaʼni qoʻsh teshikli gimen;
- Tilimsimon shaklli va hokazo.
Qizlik pardasi qanday hollarda yirtilishi mumkin?
Qizlik pardasi butunligining buzilishi defloratsiya deb atalib, nafaqat qiz bolaning ilk jinsiy aloqasi vaqtida, balki turli taʼsirlar ostida ham yuz berishi mumkin. Ayolning birinchi jinsiy aloqasi paytida bokiralik pardasi defloratsiyaga uchraydi. Shilliq qavat qon bilan yaxshi taʼminlanganligi va u orqali koʻplab mayda qon tomirlari oʻtganligi sababli, uning yorilishidan keyin qon ketishi qayd etiladi. Qon ketish intensivligi yorilish darajasiga va tomirlanish intensivligiga (qon tomirlari soniga) bogʻliq.
A.N.Samoylichenko tasnifiga koʻra*, defloratsiya quyidagi holatlarda yuz berishi mumkin:
| № | Defloratsiya manbalari | Defloratsiya mexanizmlari |
|---|---|---|
| 1 | Jinsiy aloqada boʻlganda | Jinsiy olatni qin ichiga kiritish |
| 2 | Boshqa harakatlarni amalga oshirayotganda | Barmoq va boshqa begona narsalarni qin ichiga kiritish |
| 3 | Tugʻruq paytida | Homilaning tug‘ilish kanali orqali o‘tishi |
| 4 | Tibbiy protseduralar jarayonida | Sohadagi jarrohlik aralashuvlar, abort, asboblarni kiritish |
| 5 | O‘z-o‘zidan tasodifan zarar yetkazilishi | Onanizm, qichishish paytida qo‘llar bilan |
| 6 | Umumiy mexanik shikastlanish bilan (travma) | Tos suyagi shikastlanishi |
| 7 | Har qanday tasodifiy holatlarda | Kutilmagan yoki o‘tkir narsalar tasodifan taʼsir etib, shikastlaganda |
Ilk jinsiy aloqada qizlik parda yirtilmasligi mumkinmi?
Ba’zan, dastlabki jinsiy aloqa vaqtida, hatto undan keyingi aloqalarda ham bu parda tugal yirtilib ketmaganligi kuzatilgan. Va parda qoldiqlari tug‘ish vaqtidagina tugal tushib ketgan. Shu bilan birgalikda parda butunligi saqlangan holda homilador bo‘lib qolish holatlari ham yo‘q emas. Bunda ham parda tug‘ruq vaqti to‘liq bartaraf etiladi.
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, qizlik pardasi shakl jihatidan ham, kattaligi yoki cho‘zilishi borasida ham benihoya xilma-xildir. Shu bois nikohdan keyingi dastlabki jinsiy aloqada ko‘zlangan maqsadga erishilmasa, kelin-kuyovning o‘zlarini aybdor his etishlariga aslo hojat yo‘q. Anglashilmovchilik bo‘lgan vaqtlarda darhol shifokor-ginekologga murojaat etilsa, u vaziyatga xolis baho bera oladi.
Turmushdan keyingi jinsiy aloqadan keyin defloratsiya yuz bermasligi, pardaning juda ham elastikligi va uning gipertrofiyasi bilan tushuntiriladi. Qizlik pardasi yirtilishi kuzatilmasa, va u ayolning jinsiy hayotida ogʻriq hislari bilan namoyon boʻlsa, qizlik pardasini jarrohlik yoʻli bilan ochish qoʻllanilishi mumkin.
Jinsiy aloqada qindan qon chiqmasligiga sabab nima?
Hayz ko‘rish davrida qiniga tig‘iz tamponlar kiritadigan juda ozoda qizlarda, ko‘pincha, parda cho‘ziladi, bu esa dastlabki jinsiy aloqada undan qon chiqmasligiga sabab bo‘ladi. Avtohalokat yoki mudhish voqea tufayli tos, son sohalari, qovuq va yo‘g‘on ichak jarohatlanganida yoxud singanida parda yirtilib ketishi ham mumkin. Ammo mazkur holatlar kamdan-kam kuzatiladi.
Qizlik pardasi umuman bo‘lmasligi ham mumkinmi?
Qizlik pardasi umuman bo‘lmasligi holatlari noyob hodisadir. Tugʻma qizlik pardasi yoʻqligi yoki rivojlanmagan boʻlishi mumkin, buni faqat ginekologik tekshiruv orqali aniqlash mumkin. Qizlarni pubertat yoshi (12-13 yosh)da bolalar ginekologiga olib borish va tekshiruvlardan oʻtkazish lozim.
Ushbu maqolani ham oʻqing: Qiz bola reproduktiv jihatdan qachon balog‘atga yetadi? →
Defloratsiya boʻlmasa ham homiladorlik kuzatilishi mumkinmi?
Buzilmagan qizlik pardasi bilan ham homiladorlik yuz berishi mumkin. Bunday homiladorlik qin dahlizida yoki tashqi jinsiy aʼzolarida boʻshashgandan keyin sodir boʻlishi mumkin. Baʼzi ayollarda qizlik pardasi buzilishi faqat tugʻruq paytida yuz beradi. Odatda, tugʻruqni murakkablashtirmaslik uchun akusher maxsus choralar koʻradi.
Shunday qilib, bir tomondan, qizlik pardasi bokiralikning kafolati boʻlib xizmat qila olmaydi. Tibbiy jihatdan, jinsiy aloqa paytida qizlik pardasi yoʻqligi yoki defloratsiya belgilarining yoʻqligi qizning ilgari jinsiy hayot kechirganligini anglatmaydi.
Qizlik pardasini tiklash usullari
Gimenoplastika — bu bemor xohishiga koʻra qizlik pardasini tiklash amaliyoti. Pardani tiklashning ikki turi mavjud: qisqa va uzoq muddatli. Keyingi 7-10 kun ichida kerakli natija zarur boʻlganda qisqa muddatli usuldan foydalaniladi. Bunday holda, qizlik pardasi joylari shunchaki birlashtiriladi. Amaliyot mahalliy va umumiy behushlik ostida amalga oshiriladi . Bunda toʻliq davolanish amalga oshirilmaydi, shuning uchun natija qisqa muddatli hisoblanadi.
Uzoq muddatli gimenoplastika qin teshigi toʻqimalari hisobiga qizlik pardasining yaxlitligini tiklashni oʻz ichiga oladi . Ushbu operatsiya usul jihatidan ancha murakkab, ammo qizlik pardasi tiklanish muddatini cheklanmagan muddatga kafolatlaydi. Odatda umumiy behushlik bilan amalga oshiriladi.
Umrning jo‘shqin pallasida…
Ko‘pincha, ilk jinsiy yaqinlik qiz bola uchun ayollik burchini bajarish hisoblanadi. Faqat nikohning keyingi kunlaridagina u o‘zi uchun yangi sharoitga ko‘nikadi va turmush o‘rtog‘i bilan tabiat in’om etgan nozik munosabatlardan lazzat tuyadi. Shu bois qizlar turmushga chiqish arafasida onasi bilan birgalikda mahalliy oilaviy poliklinikaga murojaat etib, birinchi nikoh kechasi va keyingi jinsiy hayotga oid zarur maslahatlarni olishi kerak.
Shu o‘rinda erkaklarga alohida maslahat: ular birinchi kechada juda ham ehtiyotkorlik va xushmuomalalik bilan harakat qilishlari shart. Chunki bu ayoldagi ham psixologik, ham jismoniy (hali biror marta his qilinmagan tuyg‘u va parda yirtilishiga daxldor og‘riqdan qo‘rquv) to‘siqlarni yengib o‘tishda o‘ta muhimdir.
Ushbu maqolani ham oʻqing: Birinchi jinsiy aloqa (chimildiq). Yosh juftliklar uchun zarur tavsiyalar →