BETATRON

от

BETATRON — elektronlarning induksion tezlatgichi. Oddiy transformatorga uxshab tokka ulanadi, ikkilamchi gʻaltak urnida «teshik kulcha» shaklidagi vakuum kamerasi joylashgan. Vakuum kamerasida elektronlar manbai—injektor oʻrnatilgan (rasm). Vakuum kamerada injektordan chiqqan elektronlar aylana (Gʻ•„ radiusli) boʻylab harakatlanganda elektr maydon taʼsirida impulsi ortadi. Betatronda elektronlar energiyasini 300 MeV gacha orttirish mumkin. Betatronda hosil qilingan tezlanishdan koʻpincha sinxrotronlarda elektronlar … Читать далее

ALI SHOSHIY

от

ALI SHOSHIY (15 – a.) — toshkentlik shoir. Turkiy va fors tilida sheʼrlar yozgan. Ayniqsa, muammo aytishga mohir boʻlgan. Yozgan sheʼrlari bizgacha yetib kelmagan, ammo Davlatshoh Samarqandiyta aytgan mashhur muammosi bizgacha yetib kelgan.

VOLTOMMETR

от

VOLTOMMETR — tok zanjiridagi kuchlanish va qarshilikni oʻlchaydigan elektr asbobi; voltmetr va ommetr-dan iborat. Voltommetrlar oʻzgarmas tok zanjirida qoʻllaniladi. Toʻgʻrilagich V. lar universal asbob boʻlib, oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjiridagi kuchlanishni, oʻzgarmas tok zanjiridagi qarshilikni oʻlchaydi. U oʻlchash mexanizmi, yarimoʻtkazgichli toʻgʻrilagich va qoʻshimcha rezistorlardan iborat. Universal Voltommetr larning zamonaviy variantlari mikroelektron sxemalar asosida yaratilmokda. Ular … Читать далее

BESSEMER POʻLATI

от

BESSEMER POʻLATI — maxsus tarkibli (B1, B2 markali) choʻyanni (q. Bessemer choʻyani) bessemer konverterida qayta ishlab olinadigan poʻlat. Sovuklayin yaxshi kesiladi, oson payvandlanadi va bolgʻalanadi. Rels, shveller, balka, bolt, truba (quvur) va sim kabi prokat mahsulotlari i. ch. da keng qoʻllaniladi (q. Loʻlat). Пост Навигацияси

VOLVOKSSIMONLAR

от

VOLVOKSSIMONLAR (Volvocophyceae) — yashil suv oʻtlari sinfi. Yakka hujayra (donaliyella, xlamidomonada) yoki koloniya (volvoks, pandorina, eudofina) boʻlib oʻsadi, oʻsuv davrida harakatchan. Hujayrasida kosasimon pirenoidli xloroplast, qizil «koʻzcha», qisqaruvchi vakuol, 2 (baʼzan 4,8) ta xivchin boʻladi. Yakka hujayra Volvokssimonlar qattiq qobiqsiz. Volvokssimonlar boʻyiga boʻlinish orqali, qobiqli Volvokssimonlar zoosporalar hosil qilish orqali jinssiz koʻpayadi. Koloniya Volvokssimonlarning jinssiz … Читать далее

BERUNIY

от

BERUNIY Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad (973.4.9, qad. Kot (Kat) sh. — 1048.11.12. Gʻazna (hoz. Afgʻonistonda) — ulugʻ oʻzbek mutafakkir olimi, oʻrta asrning buyuk daholaridan. Oʻz zamonasining hamma fanlarini, birinchi navbatda falakiyot (astronomiya), fizika, riyoziyot (mat.), ilohiyot, maʼdanshunoslik fanlarini puxta egallagan. Bu fanlar taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi bilan uning nomi dunyo fanining buyuk siymolari qatoridan joy … Читать далее

ALEKSANDRIYA ESXATA

от

ALEKSANDRIYA ESXATA, Chekka Iskandariya — Aleksandriya yurishlari davrida istilo qilingan mamlakatlarda qurdirgan 70 dan ortiq shahardan biri. Hoz. Xoʻjand sh. oʻrnida boʻlgan. Arrian va Kvint Kursiy Rufning yozishicha, Aleksandr Marokandani zabt etgach, Tanais (Sirdaryo) boʻyiga kelib, qoʻshiniga dam beradi. Shunda u qoʻshin joylashgan yer atrofini devor (uz. 60 stadiy, 1 stadiy — 176,6 m) bilan … Читать далее

VOLGOGRAD VILOYATI

от

VOLGOGRAD VILOYATI — RF tarkibidagi viloyat. 1936-y. 5 dek. da tashkil etilgan. Mayd. 113,9 ming km2. Aholisi 2645 ming kishi (1999), shaharliklar 76%. V. v. da 19 shahar, 32 shaharcha bor (1991). Markazi — Volgograd sh. Volgograd viloyati Quyi Volga boʻyida dasht va chala choʻl zonasida. Volga daryosi vodiysi viloyat hududini 2 qismga: gʻarbiy — … Читать далее

BERNAL

от

BERNAL (Bernal) Jon Dosmond (1901 — 1971) — ingliz fizigi va jamoat arbobi. Ilmiy ishlari rentgen tuzilishi tahliliga oid; metallar, oqsillar, garmonlar, viruslar, suyuqliklar tuzilishini tekshirgan. Fanshunoslik boʻyicha ilmiy ishlar qilgan. Jahon Tinchlik Kengashi Prezidiumi prezident-ijrochisi (1959—65). Пост Навигацияси