KOSMOPOLITIZM (yun.
kosmopolites — kosmopolit, jahon fuqarosi) — «jahon fuqaroligi» deb atalgan gʻoyani targʻib qiluvchi mafkoʻra. Iskander (Aleksandr) yurishlari davrida paydo boʻlgan. Uygʻonish va Maʼrifatchilik davrlarida jahon fuqaroligi ideali olgʻa surilib (Dante, Kampanella), individning zamindor boylar zulmidan ozod boʻlish gʻoyasini (Lessing, Gyote, Shiller, Kant, Fixte) ifodalagan. Kosmopolitizm milliy anʼana va madaniyatdan, vatanparvarlikdan voz kechishga — bevatanlikka daʼvat etadi.