Post Views:
14
KANPIRDEVOR, Kandiparak, Devori kan(m)pirak – O‘rta Osiyoda dehqonchilik vohalarini ko‘chmanchilar hujumidan himoya qilish maqsadida barpo qilingan mudofaa inshootlari tizimining xarobalari. Ma’nosi «qazilgan» (choh) demakdir. Talaffuzda «n» bilan «m» almashuvi kuzatiladi. «Pir» so‘zi esa qadimda payrya – aylana, o‘rov ma’nosida. Demak «kan(m)pir» so‘zining o‘zi «xandaqli devor» degani. «Devor» so‘zi «kanpir» so‘zining tub ma’nosi unutilganda qo‘shilgan. O‘rta Osiyoning turli viloyatlarida (Buxoro, Sug‘d, Usrushona, Farbiy Farg‘ona), jumladan Toshkent vohasida Kanpirdevorlar bo‘lgan. Xususan, qadimda Toshkent vohasini shimol tarafdan o‘ragan Kanpirdevor (8-asrning 70-yillari) Xo‘jakent (Soyliq)dan Sirdaryogacha cho‘zilgan bo‘lib, xarobalarining kengligi 10-15 m, balandligi 1-2 m. 8-9-asrlarda O‘rta Osiyoda arablar hukmronligi davrida Buxoro, Sug‘d, Usrushona vohalari atrofidagi Kanpirdevorlar bir-biri bilan tutashtirilib, yagona mudofaa tizimi vujudga keltirilgan. 10-asrda (somoniylar davrida) Kanpirdevorlar o‘z ahamiyatini yo‘qotib, xarobaga aylana boshlagan. Uning ayrim qismlari izlari arxeologlar tomonidan Chinozdan Qovunchigacha bo‘lgan oraliqda kuzatilgan.
«Toshkent» ensiklopediyasi. 2009 yil
https://shosh.uz/uz/kanpirdevor-2/