JIZZAX TUMANI — Jizzax viloyatыdagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. Shim. da viloyatning Forish, Zafarobod, Paxtakor tumanlari, gʻarbda Gʻallaorol tumani, sharqda Zarbdor, Zomin tumanlari, jan. da Baxmal tumani b-n chegaradosh. Mayd. 1,44 ming km2. Aholisi 142,3 ming kishi (2001). Jizzax tumanida 13 qishloq fuqarolari yigʻini (Gandumtosh, Ittifoq, Oxunboboyev, Oqoltin, Paxtaobod, Ravot, Samarqandquduq, Tokchilik, Uchtepa, Xayrobod, Qulama, Qoʻshbarmoq, Hamzaobod) bor. Markazi — Uchtepa qishlogʻi.
Tabiati Jizzax tumani relyefi past-tekislik, qir va togʻlardan iborat. Gʻarbida Qoʻytosh va jan. da Molguzar togʻ tizmalari joylashgan. Foydali qazilmalardan volfram, ohaktosh va b. bor. Iqlimi keskin kontinental. Iyulning oʻrtacha t-rasi 28—30°, yanv. niki —2 dan —4° gacha, Yiliga oʻrtacha 425 mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri 210—215 kun. Asosan boʻz, och boʻz tuproqlar tarqalgan. Tuman Sangzor daryosi va Tuyatortar kanali orqali Zarafshondan sugʻoriladi. Jizzax tumanidan Ravotsoy va bir necha kichik soylar oqib oʻtadi. Yovvoyi oʻsimliklardan yantoq, shoʻra, shuvoq, qiyoq qamish, yulgʻun, gʻumay, ituzum va b. oʻsadi. Bahorda qirlardan yaylov sifatida foydalaniladi. Yovvoyi hayvonlardan tulki, boʻri, chiyaboʻri, quyon, kalamush, toshbaqa, ilon, kaltakesak, qushlardan kaptar, qargʻa, mayna, chugʻurchiq, kalxat yashaydi.
Aholisi asosan oʻzbeklar; shuningdek, qozoq, eroniy, tojik, loʻli, qirgʻiz, rus, b. yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi 1 km2 ga 98,8 kishi toʻgʻri keladi.
Xoʻjaligi. Tuman, asosan paxta yetishtirishga ixtisoslashgan. Gʻallachilik, bogʻdorchilik, sabzavotchilik bilan ham shugʻullaniladi. Jami ekin mayd. 41,1 ming ga, shu jumladan gʻalla ekinlari 22 ming ga, paxta 12 ming ga, sabzavot 882. ga, poliz ekinlari 1,3 ming ga, yem-xashak ekinlari 3,4 ming ga, bogʻlar 648 ga, tokzorlar 329 ga yerni tashkil qiladi. Barcha xoʻjaliklarda 25,1 ming qora mol, 40,6 ming qoʻy va echki, 1,5 ming ot bor.
Tumanda «Jizzax don mahsulotlari» aksiyadorlik jamiyati, shuningdek, Uchtepa non k-ti va mahsulotlarni qadoqlash korxonasi faoliyat koʻrsatadi. 4 avtokorxona mavjud. Uchtepa yengil sanoat va kasb-hunar kollejlari (500 talaba), litsey, 2 musiqa maktabi, 52 umumiy taʼlim maktabi (33,4 ming oʻquvchi), 40 jamoat va bolalar kutubxonalari (392 ming kitobga ega), muzey, stadion bor. 3 qishloq kasalxonasi, maxsus dispanser, 2 qishloq vrachlik punkti, 32 feldsher-akusherlik punkti boʻlib, ularda 166 vrach, 898 oʻrta tibbiy xodim ishlaydi. «Jizzax ovozi» tuman gaz. chiqadi (adadi 2000).