BERDAQ

BERDAQ (taxallusi; asl ismi Berdimurod Qargʻaboy oʻgʻli) (1827— Moʻynoq tumani—1900)—shoir, qoraqalpoq adabiyoti asoschisi. Avval ovul maktabida, soʻng madrasada tahsil koʻrgan. Alisher Navoiy, Fuzuliy, Maxtumquli va qoraqalpoq shoiri Kunxoʻja asarlarini chukur mutolaa qilgan, ulardan oʻrgangan. U tarixni va xalk, ogzaki ijodini yaxshi bilgan. Berdaqning lirik sheʼrlarida, dostonlarida qoraqalpoq xalqining 18 — 19-a. lardagi ijtimoiy hasti oʻz ifodasini topgan. U oʻz davri voqealariga, ijtimoiy munosabatlarga zukko shoir sifatida baho beradi. Asarlarida tenglik, insonparvarlik, adolat va vatanparvarlik gʻoyalari ilgari suriladi. Berdaq ijodida mehnatkash xalqning ahvoli asosiy mavzudir («Boʻlgan emas», «Soliq», «Bu yil», «Umrim» va b.). Shoir qaqiqat uchun, megʻnatkash ommaning baxti va kelajagi uchuy fidokor kurashchilarni orzu qiladi («Xalq uchun», «Menga kerak» va b.). Tarixni mavzudagi «Avlodlar», «Omongeldi», «Azadosbiy», «Ernazarbiy» asarlarida shoir xalq qaxramonlaripi faxr bilan kuylaydi. Berdaqning «Avlodlar» asari tarixiy voqealar solnomasi boʻlib, qoraqalpoq xalqi bilan boshqa turkiy xalqlar hayotidagi mushtarak voqealar qalamga olinadi, qabila va xalqlarning kelib chiqishi haqidagi fiqolari bayon qilinadi. Berdaq baʼzi taʼmagir ruhoniylarning kirdikorlarini fosh etadi («Yaxshiroq», «Shekilli» va b.), ayollar huquqini himoya qiladi, yoshlarni vatanni sevishga, maʼrifat choʻqqilarini egallashga chaqiradi («Oʻgʻlimga», «Ahmoq boʻlma» va b.).

Sheʼriy mushohadalari va hayotga karashlarvda Berdaq mehnatkashlarning baxtiyor yashashini orzu qildi. Berdaq xalqni baxtli qilish haqida oʻylar ekan, Alloxdan madad soʻraydi («Yordam ber»), baxt haqida fikr yuritadi («Izladim»), odil podshoni orzu qiladi («Kerak»), baxtiyor yashaydigan jamiyat qurilishiga umid qiladi. Berdaq ijodi xalq ogʻzaki adabiyoti anʼanalariga yaqin turadi. Ijodi serqirraligi, asarlarining gʻoyaviy va badiiy yuksakligi bilan qoraqolpoq adabiyoti tarixida asosiy mavqeni egallaydi. Uning koʻpgina asarlari oʻzbek va b. xalqlar tillariga tarjima qilingan. Oʻzbekiston va Qoraqalpogʻistonda Berdaq tavalludining 170-yilligi ksng nishonlandi (1998). Toshkent sh. dagi xisbonlardan biriga Berdaq nomi berildi va byusti oʻrnatildi. Shoir tugilgan joy — Boʻzatovda ham byusti oʻrnatilgan (1998). Nukus shla Berdaqga haykal qoʻyilgan, musiq,iti drama teatri, koʻcha va maktabga Berdaq no. mi berilgan.

As: Tanglaulы shigʻarmalarы, Nokis. 1956; Tanlangan sheʼrlar, T., 1958; Sheʼrlar, T., 1976.

Ad:. Qurbonboyev Berdaq, Berdaq va oʻzbek adabiyoti, T., 1986.

0 0 голоса
Рейтинг статьи
Подписаться
Уведомить о
guest

0 комментариев
Межтекстовые Отзывы
Посмотреть все комментарии
0
Оставьте комментарий! Напишите, что думаете по поводу статьи.x