Tarjimai hol
Uyg‘un (haqiqiy ismi Ataqo‘ziyev Rahmattula) — o‘zbek sovet adabiyoti asoschilaridan biri, O‘zbekiston xalq shoiri, Hamza nomidagi O‘zbekiston davlat mukofoti laureati, O‘zbek SSRda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi, O‘zbekiston Fanlar akademiyasi muxbir-a’zosi.
Uyg‘un butun umri davomida ijodni ulkan jamoat hayoti bilan uyg‘unlashtirgan. U Idora va O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi, SSSR Yozuvchilar uyushmasi a’zosi bo‘lgan, 1950 yildan 1954 yilga qadar Uyg‘un O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi bo‘lib xizmat qilgan. U “Sharq yulduzi” tahririyat jamoasi va “Mushtum” jurnali a’zosi bo‘lgan, Siyosiy yangiliklar agentligining O‘zbekiston bo‘linmasi jamoat raisi, O‘zbekiston KP tekshiruv hay’ati a’zosi va O‘zbek SSR Oliy Kengashi deputati kabi lavozimlarda xizmat qilgan.
Uyg‘un 1925 yil Samarqanddagi Akademiyaning pedagogika fakultetini tamlmdagach, mehnat faoliyatini o‘qituvchilikdan boshlagan, 1930 yildan respublika OTMlarida dars bergan, gazeta va jurnallarda ishlagan.
Uyg‘unning ijodi serqirra. U shoir, dramaturg, adabiy jarayonlar tadqiqotchisi va tanqidchisi, publitsist va ocherknafis sifatida faol izlangan. 1929 yil uning ilk she’riy to‘plami “Bahor quvonchi” omma e’tiboriga taqdim etilgan. Shoirning elikka yaqin she’riy kitoblari va dramaturgik asarlari nashrdan chiqqan, ko‘plab ishlari adabiyotshunoslik va tanqidga oid.
30-yillar Uyg‘un she’riyatida davlat va xalq tarixiga taalluqli chuqur shaxsiyatni anglovchi yangi insoniylik chegaralari seziladi. Ayniqsa, “Nazir otaning g‘azabi”, “Brigadir Karim”, “Jontemir” she’riy asarlarida zamondoshning ichki dunyosi boy tarzda tarannum etidgan.
Ulug‘ Vatan urushi yillar ham Uyg‘unning ijodi publitsist-shoir sifatida sermahsul bo‘lgan. Uning asarlarida sovet odamlarining vatanparvarligi, dushmanga nisbatan g‘azabi va nafrati yorqin namoyon etilgan, ularda fashistik kuchlar ustidan g‘alaba qozonish va porloq kelajakka ishonchga chaqiriladi.
Uning qalamiga ko‘plab mashhur sahna asarlari va she’riy ko‘rinishdagi dramalar mansub bo‘lib, shubhasiz, o‘zbek sovet dramaturgiyasi va teatr san’atiga ulkan hissa qo‘shgan. U tomonidan “Ona”, “Hayot qo‘shig‘i”, “Navbahor”, “Oltin ko‘l”, “Alisher Navoiy” (Izzat Sulton bilan hamkorlikda), “Parvona”, “Hurriyat”, “Uchish”, “DO‘stlar”, “Xavfli hazil”, “Abu Rayhon Beruniy”, “Ibn Sino”, “Zebunicho” va boshqalar sahna asarlari yaratilgan. U, shuningdek, “Alisher Navoiy”, “Lenin chiptasi bo‘yicha” filmlarining mualliflaridan biri, birinchi o‘zbek baleti “Gulandom”ning librettosini yozgan. Ko‘plab publitsistik adabiyo-tanqidiy maqolalar va ocherklar muallifi hamdir.
Uyg‘un badiiy tarjima sohasida ham serqirra ijod qilgan. U jahon va rus mumtoz asarlarini, qardosh xalq respublikalarining eng sara asarlari tarjimasi qilgan: Shekspir, Pushkin, Tolstoy, Chexov, Shevchenko va boshqalar.
Ko‘p millatli sovet adabiyoti rivojiga qo‘shgan ulkan hissasi uchun Uyg‘un Jamiyat Mehnati Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan, uchta Lenin medali, ikkita “Mehnat Qizil Nishoni”, ikkita “Hurmat belgisi” ordeni, shuningdek, “Oktyabr inqilobi”, “Xalqlar do‘stligi” ordenlari va ko‘plab medallar bilan mukofotlangan.