TUPROQ OSTIDAN SUGʻORISH

TUPROQ OSTIDAN SUGʻORISH — tuproqning oʻsimlik ildizi tarqaladigan qatlamini yer osti quvurlari orqali namlash; sugʻorishning istiqbolli usullaridan biri. Bu usulni sabzavot, texnika ekinlari yetishtirishda, bogʻlarda, tokzorlarda va b. da qoʻllash samaralidir. Tuproq ostidan sugʻorishda suvni anchagina iqtisod qilishga (30—40%) erishiladi. Tuproq ostidan sugʻorishda suv kam meʼyorda, ammo tez-tez beriladi, bu esa oʻsimliklarning yaxshi rivojlanishiga qulaylik tugʻdiradi. Sugʻorishning bu usulida oʻsimliklarning ildiz sistemalari tarqaladigan zonada nam zaxiralari eng koʻp toʻplanadi, ustki qatlam (0—15 sm) esa quruq holda qoladi yoki bir qadar namlanadi. Natijada tuproq betida qatqaloq gʻosil boʻlmaydi, ustki qatlamdan havoning yaxshi oʻtishi taʼminlanadi, begona oʻtlarning oʻsishi va koʻpayishiga sharoit boʻlmaydi. Tuproq ostidan sugʻorish uchun tuproq yuqori kapillyarlik xususiyatiga ega boʻlishi, suv beriladigan uchastka tekis boʻlishi shart. Bu usulni yirik donador, toshloq va shoʻrlangan tuproqda qoʻllash mumkin emas. Namlagich sifatida teshikchalari boʻlgan sopol, plastmassa va b. quvurlardan foydalaniladi. Suv berish tarziga qarab Tuproq ostidan sugʻorish s bosimli, bosimsiz va vakuumli boʻlishi mumkin. Bosimli Tuproq ostidan sugʻorishni qoʻllash boʻyicha birinchi tajribalar Oʻzbekistonda 20-a. ning 30-y. lar oxiri — 40-y. larning boshlarida SoyuzNIXI ning Markaziy tajriba melioratsiya styasida, keyinroq Oqqovoq agrotexnika tajriba styasida oʻtkazilgan. 60—70-y. larda Tuproq ostidan sugʻorish texnologiyasi va konstruksiyasi turli tuproq tiplarida oʻrganildi. Tuproq ostidan sugʻorish sning tajriba — ishlab chiqarish. tizimlari Mirzachoʻl va Jizzax choʻlining oʻzlashtirilgan yerlarida (kam shoʻrlangan suroʻtloqi yengil tuproqlarda), ularning eng yiriklari Sirdaryo viloyatida 50—200 ga maydonda qurilgan.