Tamaraxonim (Tamara Artyomovna Petrosyan)
Xoreografiya va raqs san’ati asoslari (E.Saitova, N.Abraykulova) Tamaraxonim (Tamara Artyomovna Petrosyan) (1906-y. — 1991-y.) Tamara Artyomovna Petrosyan 1906-yilda Farg‘ona shahrida ishchi arman oilasida dunyoga kelgan. 0 ‘zbek diyorida tug’ilgan arman qizi o‘zbek xalqi san’atini yaxshi bilgan, o‘z iste’dodi va zahmatli mehnati bilan boyitgan va dunyoga tanitgan buyuk san’atkordir. 0 ‘zbek sahna san’atini oyoqqa qo‘yishda ko‘pgina qiyinchilik, to‘siqlar, sinovlarga duch kelinishiga qaramay, 1920-yilda xalq ashulachisi Muhiddin Qoriyoqubov tashkil qilgan ansamblda ayollardan faqat Tamaraxonim bor edi. Ancha yosh boMishiga qaramay vokal, raqs, musiqa san’atidan ustozlari Muhiddin 34 www.ziyouz.com kutubxonasi Qoriyoqubov, Usta Olim Komilov, Yusufjon Qiziq Shakarjonov, To‘xtasin Jalilov, Jo‘raxon Sultonov, Xojisiddiq Islomov kabi mohir san’atkorlardan saboq oldi. Shu yillardan boshlab Tamaraxonim musiqali drama spektakllarida drama artisti, qo‘shiqchi, raqqosa boTib ishtirok etib, har bir obrazda o‘zining bor talanti, g‘ayrati orqali san’atga butun vujudi bilan berilganini ko‘rsatdi. 1924-yildayoq unga «birinchi Sharq qaldirg‘ochi» deb ta’rif berildi. Tamaraxonim ko‘pqirrali iste’dod sohibasi sifatida baletmeys- terlik mahoratini ham ko’rsata oldi. Farg‘ona raqs uslubidan tashqari, o‘ziga hos tarixi, jozibasi bilan Tamaraxonimni o‘ziga rom etgan Xorazm qo‘shiq va raqs san’atini xam chuqur o‘rganishga kirishdi. Natijada, 1935-yilda Londonda boTib o‘tgan birinchi halqaro raqsi va musiqa san’ati festivalida jahonga nomaTum boTgan o‘zbekning o‘ziga hos san’atini namoyish qilib,Usta Olim Komilov bilan oltin medalga sazovor boTdilar. 1937-yilda Moskvada boTib o‘tgan birinchi o‘zbek san’ati dekadasida milliy raqslami sahnalashtiruvchi baletmeyster ekanligini yana bir bor tasdiqladi. 0 ‘zbek raqs san’atini yanada rivojlantirishda faol ishtirok etdi. Navoiy nomidagi teatr sahnasida birinchi o‘zbek balet spektaklini yaratdi. Ye.Brusilevs- kiyning musiqasi asosida «Gulandom» baletini yaratib, librettoning muallifi, baletmeysteri va bosh rol ijrochisi ham boTdi. 0 ‘zbek xoreografiyasini rivojlantirish bilan birga, qo‘shiq va raqsni birgalikda bogTab olib bordi. U o‘z repertuarlarini turli millat qo‘shiq va raqslari bilan toTdirdi. Qardosh xalqlaming ijodini chuqur o‘rganib, o‘zbek milliy sozandalar ansambli bilan ijro etib, mamlakatning turli burchaklariga qilgan safarlarida tomoshabinlami ana shu xalq ijodi bilan tanishtirish imkonini yaratdi. … Читать далее