Soʻzini unutgan mushuk (ertak)

Mushukcha ertalab uyqudan uygʻonib, ochiqqani his qildi.

Bekaning oldiga yugurib bordi, biroq ochlik mushuklar tilida qanday ifodalanishini toʻsatdan unutib qoʻydi. Shu sababli beka u nimaga kelganini tushunmadi. Mushukcha yigʻlagancha koʻchaga yugurib chiqdi va u yerda toʻriq otga koʻzi tushdi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi ot.

– Ochqab ketdim, shuning uchun yigʻlayapman, – deb javob berdi mushukcha. – Ovqatlanmoqchiligimni mushukchasiga aytishni bilmayapman.

– Yigʻlama, – deb uni ovutdi ot. – Buni oʻzim senga oʻrgataman. “Ih-hi-hi!” desang, senga darrov yegulik berishadi.

– Nima deyapsiz! Mushuklar kishnamaydi-ku, – mushukcha shunday deb boyagidan ham qattiqroq yigʻlashga tushdi va yoʻlida davom etdi.

Maysazorda qora sigirga duch keldi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi undan sigir.

– Ochqaganda nima deyish kerakligini unutib qoʻydim, oʻzim juda ochman.

– E-e, shunga yigʻlab oʻtiribsanmi? “Mu-u-u!” degin, darrov senga biror nima berishadi.

– E, yoʻq! Mushuklar boʻkirmaydi. Ular boshqacha gapiradi, – dedi mushukcha va dalaga qarab yugurib ketdi.

Uning yigʻisini qoʻy eshitib qoldi va sababini soʻradi:

– Nimaga yigʻlayapsan, hoy mushukcha?

– Mushuklar ovqatni qanday soʻrashini esimdan chiqardim, – deb takrorladi mushukcha.

– Mana, men oʻrgataman nima deyishni, – dedi qoʻy. – “Ma-a-a!” degin, darrov qorningni toʻydirishadi.

– Yoʻq, yoʻq! – deb baqirdi mushukcha. – Qoʻylargina maʼraydi. Mushuklar boshqacha gapiradi.

U shu yerdan ortiga – uyga qaytdi.

Devor yonida bir tovuqqa koʻzi tushdi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi tovuq. Mushukcha sababini tushuntirgan edi, tovuq uni yupatishga tushdi. – Hoziroq senga ovqat berishadi. “Qo-qo-qogʻ!” desang bas.

– Yoʻgʻ-e, qoʻysangiz-chi! Mushuklar qoqogʻlamaydi, – deb hoʻngrab yubordi mushukcha, – ular nima deyishi esa yodimdan koʻtarildi.

U yana yoʻlida davom etdi.

Shu payt bir kulbadan qora mushuk chiqib qoldi va dedi:

– Birgina men senga och mushuk nima deyishi kerakligini ayta olaman. Bekang hozir oshxonada sut pishiryapti, uning oldiga borib “Mya-u-u!” degin.

– Ha, xuddi shunday! – deb mushuk xursand boʻlib ketdi. – Ovqat ana shunday soʻralardi!

U yugurib oshxonaga kirdi va mungli tovushda soʻradi:

– Mya-u-u!

Qizaloq mushukchasi qattiq ochqaganini tushundi.

– Bechora mushukcha! Nega kun boʻyi indamading, ochqaganingni menga eslatmading!

Yosh beka shunday deb kosachaga sut quyib berdi. Mushuk sutni pok-pokiza tushirdi va ochqaganda nima deyish kerakligini boshqa biror marta esidan chiqarmadi. Bunday paytlarda “Mya-u-u!” deydi, “Mya-u-u!”

Rus tilidan Orif Tolib tarjimasi

“Gʻuncha” jurnalining 2015 yil 1-sonida chop etilgan.

Tekst na russkom

Isaak Kipnis. Kotenok kotoriʼy zabiʼl kak prosit yest

Utrom kotyonok prosnulsya i zaxotel yest.

On pobejal k xozyayke, no vdrug zabiʼl, kak nado skazat po-koshachi, chto on goloden. Poetomu xozyayka ne ponyala, zachem on prishyol, i kotyonok s plachem viʼbejal vo dvor. Vo dvore on uvidel gneduyu loshad.

– Tiʼ chego plachesh? – sprashivayet yego loshad.

– Ya plachu, potomu chto ochen xochu yest, – otvechayet kotyonok, – no zabiʼl, kak po-koshachi poprosit. – Ne plach, – govorit loshad, – ya tebya nauchu, kak nado prosit. Skaji: “Giʼ-giʼ-giʼ…” – i tebe srazu dadut yest.

– Chto tiʼ! Kotyata ne rjut, – zaplakal pushʼe prejnego kotyonok i pobejal dalshe.

Na lujayke on vstretil chyornuyu korovu.

– Tiʼ chego placheshsya? – sprashivayet yego korova.

– Ya plachu, potomu chto zabiʼl, kak prosyat yest, a ya ochen goloden.

– Podumayesh! Stoit iz-za etogo plakat. Skaji: “Mu-u-u!” – i tebe srazu dadut yest.

– Ax, net! Kotyata ne miʼchat. Oni govoryat po-drugomu, – skazal kotyonok i pobejal v pole.

Usliʼxala ovsa, chto kotyonok plachet, i sprashivayet:

– Tiʼ chego plachesh, kotyonok?

– Ya zabiʼl, kak koshki prosyat yest, – tverdit svoyo kotyonok.

– Idyom, ya tebya nauchu, – skazala ovsa. – Skaji: “Me-ye-ye!” – i tebe srazu dadut yest.

– Net, net! – zakrichal kotyonok. – Eto tolko ovsiʼ bleyut. Kotyata govoryat po-drugomu.

I on pobejal obratno k domu.

U zabora kotyonok uvidel beluyu kuritsu.

– Chego tiʼ plachesh? – sprashivayet yego kuritsa. Kogda kotyonok skazal yey, pochemu on plachet, kuritsa

stala yego uteshat. – Seychas tebe dadut poyest. Skaji tolko: “Kudax-tax-tax”, – skazala ona.

– Net, chto tiʼ! Kotyata ne kudaxchut, – zalilsya slezami kotyonok, – a kak oni govoryat, ya pozabiʼl…

I on pobejal dalshe.

No tut viʼshel iz izbiʼ chyorniʼy kot i skazal:

– Odin ya tebe skaju, kak nado golodnomu kotyonku poprosit yest. Poydi v kuxnyu k xozyayke, kotoraya seychas sedit moloko v kriʼnki, i skaji: “Myau!”

– Vot eto verno! – obradovalsya kotyonok. – Tak i tolko tak prosyat yest!

On pobejal v kuxnyu i jalobno stal prosit:

– Myau-u-u!

Devochka ponyala, chto kotyonok silno progolodalsya.

– Bedniʼy kotyonok! Pochemu tiʼ seliʼy den molchal i ne napomnil mne, chto tiʼ xochesh yest?

I malenkaya xozyayka nalila kotyonku moloka v misochku. Kotyonok viʼlakal moloko i bolshe uje ne zabiʼval, chto nado govorit, kogda zaxochesh yest. “Myau, – govorit on, – myau-u-u!”

Isaak Kipnis.