Shavkat Rahmon (1950–1996)

Shavkat Rahmon 1950 yil 12 sentyabrda Oʻsh viloyatining Qorasuv tumaniga qarashli Pomir mahallasida xizmatchi oilasida tugʻildi. 1966 yili oʻrta maktabni bitirgach, qurilishda, viloyat bosmaxonasi va gazetasida ishladi.

1973 yili Moskvadagi M. Gorkiy nomidagi Adabiyot institutini bitirgach, Toshkentga koʻchib keldi. Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida muharrir, boʻlim boshligʻi, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida masʼul xodim boʻlib ishladi.

Shoirning dastlabki sheʼrlari Oʻsh viloyati gazetalarida bosildi. 1978 yilda “Rangin lavhalar” nomli birinchi sheʼriy toʻplami nashr etildi. Shundan soʻng “Yurak qirralari” (1981), “Ochiq kunlar” (1983), “Gullayotgan tosh” (1984), “Uygʻoq togʻlar” (1986), “Hulvo” (1988) kabi qator sheʼriy toʻplamlari bosilib chiqdi. Shavkat Rahmon oʻz qoʻli bilan tayyorlagan, ammo vafotidan keyin nashr etilgan “Saylanma”sini (1997) koʻzdan kechirsangiz, butun ijodi davomida yaratilgan sara asarlari qatori xastalik damlarida bitilgan soʻnggi sheʼrlariga ham duch kelasiz. Eng oxirgi sheʼrlaridan birida:

Ayt, ey xasta bulbulim,

Oʻshga qachon yetamiz?

Yashil bogʻlar sargʻardi,

Magʻiz boʻldi gujumlar.

deya mahzun satrlar bitadi.

Shavkat Rahmon tarjimon sifatida taniqli ispan shoiri Garsiya Lorkaning goʻzal sheʼrlarini rus va ispan tillaridan oʻzbek tiliga oʻgirib, ikki marta nashr ettirdi (1979,1989), oʻzbek oʻquvchisining maʼnaviy dunyosini boyitishga munosib hissasini qoʻshdi.

Shavkat Rahmon sheʼriyati oʻtgan asrning 80-yillarida oʻzbek adabiyotida kuchli toʻlqin tashkil etgan lirik-falsafiy, isyonkor ruhdagi asarlar sirasiga kiradi. U uzoq davom etgan ogʻir xastalikdan keyin 1996 yil kuzida 47 yoshida olamdan oʻtdi.

“Oʻzbek adiblari” (S. Mirvaliyev, R. Shokirova. Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi adabiyot va sanʼat nashriyoti, 2016) kitobidan.