NAVIGATSIYA (lot. navigo — kemada suzaman) — 1) kemalarda suzish, uchish apparatlarida uchish; kemalarni (dengiz N. si), uchish apparatlari — samolyot, vertolyot va b. ni (havo N. si), kosmik apparatlar — kosmik kemalarni (kosmik Navigatsiya) boshqarishning nazariy asoslari va amaliy usullarini ishlab chiqish bilan shugʻullanadigan fan. Asosiy vazifalari: eng xavfsiz va qulay yoʻlni (kureni) tanlash; N. asboblari yordamida xarakat yoʻnalishi va oʻtgan yoʻlni aniqlash; apparatlarni boshqarish uchun eng qulay xaritafafik proyeksiyalarni oʻrganish va tanlash; N. ma-salalarini analitik va grafik usullarda yechish; apparatning tanlangan yoʻldan ogʻishiga sabab boʻladigan tashqi omillarni hisobga olish; sunʼiy yoʻldoshlar va Yerdagi nishonlar yordamida apparat oʻrnini aniklash hamda bu maʼlumotlarning anikligini tekshirish. Navigatsiyaning vazifalari geodeziya, xaritagrafiya, gidrografiya, okeanologiya va meteorologiya usullaridan foydalanib hal etiladi.
Dengiz Navigatsiyasi kadimdan maʼlum. Kemalarni boshqarishning oddiy usullari qad. Sharq xalqlariga maʼlum boʻlgan. Kema kursini magnit mili yordamida aniqlash usuli topilgach (11-a.), teng burchakli toʻfi silindrik proyeksiyalash usulini qoʻllab xarita tuzilgach (16-a.), mexanik lag (kemaning oʻtgan yoʻlini aniqlaydigan asbob) kashf qilingach (19a.), hozirgi Navigatsiyaga asos solindi. 19-a. oxiri —20-a. boshlarida fizika fanining taraqqiy etishi natijasida kemalarni boshqarishning elektr N. va radiotexnika asboblari yaratildi. L. Eyler, M. V. Lomonosov va b. olimlar Navigatsiya masalalarini ishlab chiqishda katta rol oʻynadilar. A. S. Popov radioni ixtiro qilgandan soʻng Navigatsiya taraqqiyotining yangi bosqichi shakllandi. Navigatsiyada impulsli, impulsfazali va fazali radionavigatsiya tizimlari yoki sektorli radiomayaklardan foydalanildi. Ochiqdengizdagi Navigatsiya uchun global radionavigatsiya tizimlari ishlab chiqildi. Bu maqsadda navigatsiya sunʼiy yoʻldoshlari tizimidan foydalanish ancha samarali.
Fanning rivojlanishi va texnikaning takomillashishi natijasida Navigatsiya maʼlumotlarini olish, ishlab chiqish va bevosita boshqarish tizimiga uzatish ishlarini avtomatlashtirishga imkon tugʻildi;
2) mahalliy iklim shartsharoitlarni hisobga olgan holda, dengiz, daryo va b. suv havzalarida kemachilikka imkon beradigan mavsum.