Kasalxona boʻlmasida ikkita ogʻir bemor yotardi. Kasallarning biri deraza yoniga, ikkinchisi eshik yaqiniga joylashgandi.
– Tashqarida nima gaplar? Oynadan u-bu koʻrinyaptimi? Juda siqilib ketdi-yu odam… – dedi eshik oldidagi kishi.
– Oʻ-oʻ! – dedi jonlanib ikkinchi xasta. – Osmonni, bulutlarni, koʻlni va olisdagi oʻrmonni koʻryapman.
Deraza yonidagi kishi har kuni xonadoshiga deraza ortida nimalar boʻlayotganini soʻzlab berardi. U koʻldagi baliqchilar, ularning katta ilmoqlari, tutgan baliqlari, sohilda oʻynab yurgan bolalar, ufqqa bosh qoʻygan quyosh, suvning mavjlanib turishi va hokazolar haqida gapirardi.
U ajoyib-gʻaroyib manzaralarni hikoya qilarkan, sherigining ichini it tirnardi. “Bu adolatdan emas, – deb oʻylardi. – Nimaga uni deraza yoniga qoʻyishgan-u, meni poygakka, oyoqostiga itqitishgan? U har kuni dunyoni tomosha qilib, rohatlanib yotadi. Men boʻlsam, boʻyogʻi koʻchgan eshikdan boshqa narsani koʻrmayman”.
Bir kuni oyna yonidagi bemorni qattiq yoʻtal tutdi, xirillab nafas ola boshladi. U hamshirani chaqirish uchun bosh tomonidagi qoʻngʻiroq tugmasiga intildi, biroq yeta olmadi. Chunki bunga majoli qolmagandi, yoʻtal kuchaygan, aʼzoyi badani dir-dir titrardi. Xonadoshi boʻlayotgan voqealarni jimgina kuzatib turdi. Xohlasa, oʻzining tugmachasini shundoqqina bosar, hamshira zumda yetib kelardi. Lekin u xohlamadi.
Biroz vaqt oʻtgach bemor tinchib qoldi. U bu gʻalvali va diqqinafas dunyoni manguga tark etdi.
Uni olib chiqib ketishayotganda xonadoshi hamshiradan: “Endi meni oyna yoniga olib oʻtib qoʻysangiz”, deb iltimos qildi. Hamshira uning oʻtinchini yerda qoldirmadi. Koʻrpa-toʻshaklarni toʻgʻriladi, ustidagi jildini yangilagach, yaxshilab sirdi. Soʻng bemorni koʻchirib oʻtkazdi. Hammasi joyida ekaniga ishonchi komil boʻlgach, eshik tomonga yoʻnaldi. Biroq uni kasalning tovushi toʻxtatdi. Uning ovozida ajablanish bor edi:
– Axir qanaqasiga?! Bu oynadan qup-quruq devorlargina koʻzga tashlanyapti-ku! Anavi oʻlgan xonadoshim menga oʻrmonni, koʻlni, bulutlarni, odamlarni koʻrgani haqida gapirgandi. Qanday qilib? Axir bu oynadan odamni zavqlantiradigan hech narsa koʻrinmayapti!
Hamshira maʼyus jilmaydi:
– U umuman koʻra olmasdi. Bechora sherigingizning koʻzlari ojiz edi.
Orif Tolib
“Ma’rifat” gazetasining 2015 yil 4 mart sonida eʼlon qilingan.
https://saviya.uz/ijod/nasr/kongil-kozlari/