(“Sizni kuylayman” kitobi (Toshkent, “Sharq” NMAK, 2007) soʻzboshisi)
Men 1967 yilning birinchi mayida Fargʻonaning Bagʻdod tumanidagi Qoʻshtegirmon qishlogʻida tugʻilganman. Qishlogʻimdan uchta ariq oqib oʻtadi. Shu ariqlarda choʻmilib, baliq ovlab ulgʻayganman. Hamqishloqlarim dehqonchilik, duradgorlik, temirchilik va qisman chorva bilan mashgʻul. “Qoʻshtegirmon” nomi “Boburnoma”da bir necha joyda uchraydi. Shu bilan ham maqtanishim mumkin.
Oʻqituvchilar oilasi boʻlganidan, tabiiy, kitobga, adabiyotga alohida eʼtibor qaratilardi. Esimda, beshinchida oʻqiyotganimda Sergey Yeseninning “Zamin dargʻasi” (Ustoz Erkin Vohidov tarjimalarida) kitobini yod olganim uchun dadam mukofot tariqasida Qoʻqon shahriga tomoshaga olib borgandi. Oʻsha davrdagi vahimali hikoyalar taʼsiridami, har qalay, xon Oʻrdasi menga juda sovuq va omonat tuyulgan edi. Keyin mavlono Muqimiy uy muzeyiga kirib, tasodifan Charxiy domla bilan uchrashganimiz, u kishining baʼzi soʻzlari, jumladan, “sheʼr nonday tabarruk” deganlarini aniq-tiniq eslayman. Men ilk bor tirik shoir bilan yuzma-yuz turardim, hayajonim zoʻrligidan duduqlanib, gapirolmay qolganim, dadamning hijolat boʻlib kulgani, keyin erkalatib, siz hammadan zoʻr shoir boʻlasiz, deb peshonamdan oʻpgani, kaftining harorati ham yodimda.
Hozir ham yaxshi shoirlar oldida hayajonim bor, buning sababi, azbaroyi adabiyotga hurmat-yeʼtiqodimdan.
Bolaligim paxtaning qora mehnatida kechgan. Bugun oʻylasam, naqadar shafqatsiz, adolatsiz kunlar boʻlgan ekan. Oʻsha rangsiz kunlarda ham sheʼr bilan ovunib, kitob bilan andarmon boʻlib kulfatlarni sezmagan ekanman…
Ilk mashqlarimni 7-8 yoshlarda togʻam Gʻulom Abdulla taʼsirida yoza boshlaganman. Lekin ular shunchaki mashqlar edi, xolos. Rostakamiga, keyinroq, 20 yoshlarimda sheʼr yozadigan boʻldim. Bu jismoniy balogʻat bilan ham bogʻliq ekan-da…
Menga muhabbat qalam tutqazgan. Keyinroq bu tuygʻu yurt ishqiga, vatan sevgisiga aylandi.
Bir paytlar vatan mavzuida yozsang, kimdandir nimadir taʼma qilayotgandek tuyularding. U kunlar ham oʻtdi. Tushundimki, shoir millat taqdiri uchun eng masʼul shaxs ekan. Shoir oʻz xalqisiz hech kim emas, hech narsa emas.
Shoir oʻz ixtiyori bilan oʻziga dard yuqtiradigan tabibga oʻxshaydi.
Hamma yaxshi shoir-adiblarni va Muhammad Yusufni ustoz deb bilaman. Uning samimiyligi, chapaniligi yoqadi. Oʻzi ham sheʼrlariga oʻxshardi: birovga yomonligi yoʻq, sodda odam edi. Agar shoir oʻz asarlariga oʻxshamasa, chinakam fojea, aslida, shu… Kim nima desa, ogʻzi oʻzida, Muhammad akachalik millatni, shu tuproqni sevgan odamni koʻrmaganman.
Men shoirlar orasida yomon odamni uchratmadim. Ular ichida kayfiyat va muhit kishilari bor. Lekin yaqinroq borib, samimiyroq boʻlsangiz, shoirning goʻzal qalbini koʻrishingiz mumkin.
Odam ulgʻaygani sari muammolari, savollari ham ulkanlashib borarkan. Shu savollar kurashga, masʼuliyatga, ijod va yashashga undaydi.
Men ham shu qorakoʻz, bagʻrikeng, oqibatli xalqni, yaʼni Sizni yaxshi koʻraman. Hamma yozganlarim Sizga bagʻishlangani uchun toʻplam nomini “Sizni kuylayman” deb qoʻydim.
Xudo umr bersa, Sizning xizmatingizdaman.
Ehtirom bilan Iqbol Mirzo,
15.01.2007
https://saviya.uz/ijod/publitsistika/kongildagi-gap-2/