Ivan BUNIN
* * *
Daryoning ortida koʻkladi yaylov,
Suvdan koʻtarilar toza nafaslar.
Oʻrmon emas – qushlar bozori goʻyo,
Yangraydi turfa xil orziqqan saslar.
Ilmiliq dasht yeli mayin ufurar,
Yangi tok zangining taxir taʼmlarin.
Eh, bahor! Qalb buncha yana baxt soʻrar,
Bahorda bunchalik yoqar gʻamlarim?!
Oftob mehr bilan barglarni silar
Va ohista kezar bogʻda, yoʻlakda.
Bilmayman, qaygadir ketvorgim kelar,
Ne hislar gullaydi bu dam yurakda?
Bilmayman, men sevgan, sogʻingan shuncha
Aziz insonim kim? Va, bundan ne gʻam?
Ezilib yashayman baxtni kutgancha,
Ishonmay qoʻyganman ammo baxtga ham!
Menga alam qilar, yelga sovurmoq
Umrimdagi goʻzal, laziz onlarni
Va, el qilmay negadir insonlarni,
Oʻz holimcha quvnab, yolgʻiz qaygʻurmoq.
Atirgullar
Oftob – tandir oʻtida rosa
Toblanmoqda, bulutlar hil-hil.
Goʻyo choʻgʻga toʻla juft kosa –
Rom oldida ikki atirgul.
Salqin uyga oynadan qarar
Jazirada lohas yashil bogʻ.
Pichanlar anvoyi boʻy tarar,
Ruhga orom bagʻishlab shu chogʻ.
Baʼzan ogʻir hamda zardali
Qaldiraydi osmon toqlari.
Ammo, pashsha vizillar hali
Va kuylaydi kun boʻyi ari.
Goho shatir-shutur qilgancha
Moviy yomgʻir sellari oqar.
Lek, koʻp oʻtmay, yal-yal kulgancha
Koʻlmaklardan koʻk maftun boqar.
Oftob yashnar, bir juft atirgul
Hayo bilan egib turar bosh,
Ikkisi ham jilmayar nuqul,
Olov toʻla koʻzlarida yosh.
* * *
Qadrdon yurtimdan olis joylarda
Tushlarimga kirar sokin bogʻlarim,
Qaragʻayzor, yoʻllar, shoshqin soylarda,
Dala-dasht, ekinzor, nayson chogʻlari.
Tongdanoq erkalar lojuvard samo,
Oq, harir bulutlar oqar mavjlanib,
Shudgorda goʻngqargʻa shoh kabi yurgay,
Yerdan hovur chiqar… Osmonda toʻrgʻay
Shunday sayraydiki, goʻyo avjlari –
Koʻkdan taralguvchi ajib bir navo.
Qadrdon yurtimdan olis joylarda
Tushlarimga kirar bahor – kelinchak:
Koʻzlari moviyrang, yuzi oylarday,
Qaddi – sarv, sochlari – oltin chambarak.
Aziz yer, pok tongga munosib malak,
Unga ona yurtim, dashtlarim yoqar,
Yoqadi sukunat, qashshoqlik, mehnat,
Shundanmi, dalamga mehr-la boqar:
Labida tabassum, koʻzida shafqat,
Bu oʻsha – bolalik, bahor, muhabbat!
* * *
Xaroba saroylar soyasi yangligʻ
Ufqda bulutlar rasmi chizildi.
Iliqqina oqshom tund hamda mungligʻ,
Qorongʻi xonamda yolgʻiz ezildim.
Qadamimdan chiqqan har bir tovushga
Gʻamgin sado berib qoʻyadi qandil.
Olisda ufq ufqni olar ogʻushga,
Karashma qilar tun – goʻzalu sangdil.
Chorrahada
Tashlandiq dalaning chorrahasida
Qabrtoshi qora quzgʻunga makon.
Manzil qarovsiz-da, oʻt bosgan juda,
Chim ichra – zanglagan eski bir qalqon.
Chorrahada yana shunday yozuv bor:
“Toʻgʻriga yoʻl yursang – gʻam-kulfat bisyor,
Gʻamlarni yengishing va uying tomon
Sogʻ-omon qaytishing oʻta dargumon.
Agar oʻngga yursang – qolib ulovsiz,
Hayoting och, yalang, yolgʻiz oʻtadi.
Soʻl tomonga ketsa qaybir yoʻlovchi,
Uni yot dashtlarda oʻlim kutadi…”
Meni vahma bosar! Tegramda mozor…
Dahmalarda mangu uxlaydi moziy…
“Qora quzgʻun, qani chiqar ovozing,
Menga borar yoʻlni koʻrsatib yubor…”
Peshin mudrayotir. Soʻqmoqlar – joʻyak,
Ularga ekilgan shoʻra va suyak…
Qovjiroq dasht aro uch yoʻl koʻrinur,
Bilmayman, qismatim qaybiri erur?
Bu vahshiy kenglikning bormi adogʻi?
Sukut choʻmgan dashtga boqqanim chogʻi –
Kimdir chaqirdiyu tutib otimni,
Choʻchitib yubordi hurkak otimni?
Bir oʻzim mardona chiqdim maydonga,
Hayot chorlar, mamot poylaydi biroq.
Qabr ustidagi oʻsha makonda
Qora quzgʻun turar mudhish va mudroq.
* * *
Bizlar muyulishda uchrashdik, nogoh,
Shoshardim kechaning qaroligʻida.
Qarshimda chaqnadi qaroqlar – chaqmoq,
Quyuq kipriklarning aroligʻidan.
U harir libosda – lahzada koʻklam
Yelidan havodek ketsa-da, toʻzib –
Yoniq koʻzlarida, yuzlarida ham
Tanish jonlanuvni payqadi koʻzim.
Bir erka qosh qoqib, bahoriy yeldan
Mohitobonini toʻsdi-yu, oʻtdi,
Muyulishda yitdi… Oʻshanda, koʻklam…
U mening bahrimdan kechdi – unutdi.
* * *
Kunlardan bir kuni boʻlmam bunda, yoʻq,
Huvillagan ushbu xonamda ammo,
Hech narsa oʻzgarmas: stol, oʻrindiq,
Devordagi oʻsha qadimiy siymo.
Oʻsha-oʻsha, barqut qanotin maqtab,
Kirib keladida yana jonhalak,
Moviy shiftda ipak guldek yaraqlab,
Uchib-qoʻnib-uchib kezar kapalak.
Xuddi oʻshandayin, ochiq oynadan
Keng osmon tikilib qarayveradi
Va, ummon – zangori, yaydoq bir maydon,
Kimsasiz bagʻriga chorlayveradi…
Rus tilidan Gʻulom MIRZO tarjimasi
“Sharq yulduzi” jurnali, 2016–5
https://saviya.uz/ijod/nazm/keng-osmon-tikilib-qarayveradi/