JURJON, Jurjoniya (fors. Goʻrgon) — oʻrta asrlardagi viloyat va shahar. Kaspiy dengizining jan.-sharqida, Eronning shim. da joylashgan. Arablar J. viloyatini Xurosonga nisbatan kech zabt etganlar (717-y.). J. shahri arablar davrida bunyod etilgan. 10 — 11-a. larda Jurjon shahri mahalliy ziyoriylar sulolasi poytaxti boʻlgan. Jurjonning siyosiy mavqei pasaygan boʻlsa ham, arab geograflarining taʼkidlashlariga qaraganda, Kaspiy boʻyi viloyatlarida eng katta shahar hisoblangan. Jurjon viloyati hosildorligi, turli xildagi madaniy oʻsimliklari, oʻzining ipagi bilan shuhrat krzongan. Jurjon shahridan oʻtgan daryo uni 2 qismga: Shahriston va Bakrobodga ajratgan, ular oʻzaro koʻprik bilan bogʻlangan. Shaxriston oʻng qirgʻoqda, Bakrobod soʻl qirgʻoqsa joylashgan. 10-a. dayoq shahar Somoniylar va Buvay-hiylar oʻrtasidagi urushlar natijasida tanazzulga uchragan, ziyoriylar kim gʻolib boʻlsa oʻsha tomonga oʻtib turishgan. Ziyoriylar davrida qurilgan Qobus ibn Vashmgir maqbarasi (1007—07) hozirgacha saklanib qolgan. Jurjonning dengiz porti boʻlib Goʻrgon daryosi quyi oqimida, hoz. Kumushtepa qishlogʻi oʻrnida joylashgan Abeskun gavani xizmat qilgan. Uning yonida sanoat shahri sifatida Astrobod ham qayd etib oʻtilgan. Amir Temur va temuriylar davrida Astrobod sh. yuksalib, viloyat ham uning nomi bilan mashhur boʻlgan. Oʻrta asrlarda ilm-fan taraqqiy etgan Jurjondan koʻplab olimu fuzalolar yetishib chiqqan.
Ad.: Bartold V. V., Sochineniya, t. 7, M„ 1971.