Post Views:
43
CHORHOKIMLIK – Toshkent 4 mustaqil qism (daha)ga ajralgan davr (18-asr 2-yarmi). Muhammad Solihxo‘janing yozishicha, Toshkentda to‘rt e’tiborli xonadon vakillari: Shayxontohur dahasida Avlayqulixon avlodidan Boboxonto‘ra, Beshyog‘ochda ashtarxoniylardan Rajabbek, Ko‘kchada Chig‘atoyxon avlodidan Muhammad Ibrohimbek, Sebzorda Jo‘chixon nasliga mansub bir kishi hokim bo‘lib, ular o‘rtasida oliy hokimiyat uchun tinimsiz urush-talashlar bo‘lib o‘tgan. Urush paytida butun shahar jang maydoniga aylangan, lekin urush asosan hozirgi Abdulla Qodiriy nomidagi madaniyat va istirohat bog‘i o‘rnida, Labzak arig‘i bo‘yida bo‘lgan. Bu joy o‘sha vaqtlardan Jangoh, ariq bo‘yi Jangob atalib kelingan. Eskijo‘va bozori betaraf joy hisoblanib, janglar vaqtida ham savdo-sotiq davom etgan.
Hokimlar tashqi dushmanga qarshi kurash paytida navbatma-navbat qo‘shin ajratganlar, muhim masalalar birgalikda hal qilingan. Chorhokimlik davrida chor Rossiyasi bilan savdoni rivojlantirish maqsadida Toshkentdan 1779 yil Tobolsk shahriga elchilar yuborilgan. Toshkentdagi notinchliklardan foydalangan ko‘chmanchilar shaharga bir necha marta hujum qilganlar. Natijada shahar atrofidagi bog‘lar, dehqonchilik yerlari ham tashlandiq holga kelgan. «Anjum at-tavorix» asariga ko‘ra, Toshkentliklar shaharning nufuzli kishilaridan Yunusxo‘ja, Badalxo‘ja va Mulla Shamsiddinlar boshchiligida ularga qarshi kurash boshlagan. Unga rahbarlik qilgan Yunusxo‘ja qang‘li, sanchiqli, qiyot, turk urug‘lari bilan ittifoq tuzib, g‘alabani ta’minlagan. Natijada Yunusxo‘ja, Badalxo‘ja, Mulla Shamsiddin va Solih oqsoqol shahar dahalariga hokim bo‘lib oladilar. Shundan so‘ng Yunusxo‘ja o‘z ittifoqchilari va muridlariga Toshkent tevaragidan yerlar bergan. Lekin uch yillik ahillikdan so‘ng Yunusxo‘ja Sebzor, Ko‘kcha va Beshyog‘och dahalarini ham egallab olgan (1784). Shu tariqa Chorhokimlik barham topgan.
«Toshkent» ensiklopediyasi. 2009 yil
https://shosh.uz/uz/chorhokimlik-2/