Bo‘zgontepa

Post Views:
9

BO‘ZGONTEPA – arxeologik yodgorlik. Toshkentning sharqiy chekkasida (Chingeldi degan joyda), Chirchiq daryosining o‘ng sohilida joylashgan istehkomsiz arkli qishloq xarobasi (1–16-asrlarda mavjud bo‘lgan). O‘lchami – 100 x 300 m, arki – 30 x 60 m, balandligi – 12 m. 1949 yil arxeologlar I.Baishev va M.Masson tomonidan qayd qilingan. 1978–79-yillarda Toshkent arxeologik ekspeditsiyasi (I.A.Ahrorov, O‘.Alimov) Bo‘zgontepaning 1–3-asrlardan mavjudligini va Qovunchi madaniyatiga mansub dehqonchilik qishlog‘ining xarobasi ekanini aniqladi. 3-asrda xom g‘ishtlardan bino qilingan mudofaa devori arkning mustahkam fortifikatsiya inshooti bo‘lib qolgan. U 6–8-asrlarda qo‘shimcha tashqi mudofaa devorlari bilan bir necha bor mustahkamlanib, Chirchiq sohilida Choch poytaxti va uning dehqonchilik vohasini shimoli-sharq tomondan keladigan ko‘chmanchilardan to‘sib turgan muhim istehkomga aylangan (Chochning harbiy lageri bo‘lgan). 8-asr birinchi choragida vayron bo‘lgan. 10–12-asrlarda qayta tiklanib, Movarounnahrdan o‘tgan savdo yo‘lining shimoli qismidagi muhim maskanlaridan biriga aylangan. Bu davrda u arab manbalarida Jabg‘ukat deb atalgan va Choch poytaxti Binkatdan 2 farsax (12 km ga yaqin) uzoqlikda joylashgan. Jabg‘ukat nomi «Hudud ul-olam» (10-asr) asarida qayd qilingan: «Jabg‘ukat go‘zal shahar, Chochning harbiy lashkargohi shu yerda bo‘lgan». 13-asr boshida chamasi Chingizxon qo‘shinlari bosqini vaqtida Bo‘zgontepa buzilgan. Yodgorlik 14-asr oxiri – 15-asrda qayta tiklanib, Sharq mamlakatlariga boradigan savdo yo‘lidagi soqchilik qarorgohlaridan biri sifatida vodiyda muhim rol o‘ynagan. 16-asrdan Bo‘zgontepa bo‘shab qolib, vayronaga aylangan.

«Toshkent» ensiklopediyasi. 2009 yil